USS Maine (ACR-1) |
l |
|
|
Położenie stępki
17.10.1888
Wodowanie 18.11.1889
W służbie od 17.09.1895
Modernizacje -
Zatopiony 15.02.1898, 16.03.1912
Typ Maine, liczba jednostek w typie 1 |
Wyporność
6 789 ts
Wymiary d-98,9 s-17,4 z-6,9 m
Uzbrojenie 4x254, 6x152, 7x57, 8x37 mm
Pancerz pb 305, pp 76-51 mm
Prędkość maks. 16,45 w
Załoga 374 |
|
l
|
|
USS
Maine w okresie służby
Photograph: NavSource from THE AMERICAN NAVY album
|
USS Maine jest jednym z tych okrętów,
które stały się symbolami różnych wydarzeń historycznych. W tym
przypadku chodziło o bezpośrednią przyczynę wybuchu wojny amerykańsko-hiszpańskiej
(głównie o Kubę), przegranej zresztą przez Hiszpanię. Wersja wówczas
rozpowszechniana głosiła, iż zdradziecka Hiszpania wysadziła okręt
USA, gdy ten zawinął do portu w Hawanie. Jako swoisty mit kultury
masowej utrzymała się ona dość długo, chociaż brak tak naprawdę
podstaw do podobnego oskarżenia i chodziło najpewniej o samozapłon
węgla w zasobniach (zjawisko dość częste w owych czasach), który
doprowadził następnie do eksplozji materiału miotającego w dziobowych
komorach amunicyjnych okrętu.
|
USS Maine
Photo # Lot-3215-2 from the National Museum of the U.S. Navy
|
W różnych opisach historii można wyczytać, iż
USS Maine był pancernikiem, co jest prawdą. Niemniej prawdziwe
jest też stwierdzenie, że był krążownikiem pancernym, gdyż w tym
właśnie charakterze rozpoczął swoją karierę. Tyle, że oficjalnie
określano go również jako "pancernik drugiej klasy". W
chwili wodowania był największym okrętem zbudowanym do owego czasu
w stoczniach amerykańskich. Jego przyrodnie rodzeństwo, czyli powstały
niewiele później USS Texas, od początku był uznawany za pancernik,
co dodatkowo może powiększać zamęt nazewniczy, niemniej należy zapewne
wziąć pod uwagę i to, że był to czas pierwszych eksperymentów US
Navy z podobnymi jednostkami i trwało trochę, zanim rzecz się wyklarowała.
W każdym razie pierwszym okrętem, który został pełnoprawnym amerykańskim
pancernikiem był dopiero USS Indiana (1893), czyli BB-1,
i od niego rozpoczęto rachowanie jednostek tej klasy w US Navy.
|
Zarówno Maine jak i Texas nie
dorównywały jednostkom, które budowano już wtedy w Europie, zwłaszcza
gdyby porównywać je z predrednotami, chociaż teoretycznie nie ustępowały
im wiele pod względem uzbrojenia i opancerzenia kadłuba. Całość
reprezentowała jednak rozwiązania już porzucane gdzie indziej (w
przypadku jednostek oceanicznych) na rzecz wzoru, który został niebawem
przyjęty i przez USA. Eksperymentalny charakter USS Maine
dał o sobie znać i tym, iż okręt wszedł do służby ze sporym opóźnieniem
wobec harmonogramu, gdyż przemysł amerykański nie był jeszcze przygotowany
do samodzielnego dostarczenia wszystkiego, co było potrzebne do
wykończenia krążownika.
|
|
|
Model USS Maine w skali
1/700, wykonany przez Katarzynę Manikowską. Daje dobre wyobrażenie
o tym,
jak osobliwa była to konstrukcja, spokrewniona mocno z różnymi dziewiętnastowiecznymi
eksperymentami.
Pics: Katarzyna Manikowska, 2021 (model: tektura przeskalowana z
1/250 do 1/700 z wieloma dodanymi częściami)
|
|
l
|
|
USS
Maine wchodzi do portu w Hawanie
USN photo # HD-SN-99-01929, from the Defense Visual Information
Center
|
Po wejściu do służby USS Maine został
przypisany do floty Atlantyku, aby po trzech latach ćwiczeń i rutynowych
rejsów zostać wysłanym na targaną niepokojami społecznymi Kubę.
Oficjalnie z "przyjacielską wizytą" oraz dla ochrony interesów
amerykańskich podczas kubańskiej wojny o niepodległość, niemniej
można spotkać się i z takimi opiniami, iż wizyta była skutkiem braku
większej orientacji rządu USA, co właściwie dzieje się na wyspie,
i nie była tym samym dyplomatycznie najwłaściwszym posunięciem.
Tak czy siak, okręt zawinął 24 stycznia 1898 roku do portu w Hawanie.
|
USS
Maine krótko po zatonięciu
Photo # HD-SN-99-01931,from the DOD Still Media Collection
|
Wrak
USS Maine podczas prac wydobywczych, 16 czerwca 1911 roku
The Library Of Congress, photo 6a22687
|
Trzy tygodnie później, 15 lutego o godzinie 21:30
dziobowa część okrętu została rozerwana dwoma eksplozjami przednich
komór amunicyjnych dział kalibru 254 i 152 mm. Prawie jedna trzecia
kadłuba po prostu się rozpadła, reszta osiadła zaś na dnie w płytkiej
na kilkanaście metrów zatoce. Detonacje pociągnęły za sobą śmierć
260 osób z załogi, ocalało tylko 89. Amerykańska prasa dość szybko
podchwyciła temat, jednoznacznie uznając tragedię za wynik dywersji
ze strony Hiszpanii. Wersja ta została potwierdzona przez pierwsze
śledztwo prowadzone w USA, w którym podobnie uznano utratę okrętu
za akt dywersji (1898), nie próbując jednak przypisać tego aktu
konkretnym osobom czy instytucjom. W kolejnym śledztwie (1911) także
opowiedziano się za zewnętrzną przyczyną eksplozji, niemniej późniejsze
dochodzenia i analizy (1974, 1998, 2002) przyniosły wniosek, iż
przyczyną katastrofy był samozapłon węgla w zasobniach.
|
|
l
|
|
Koferdam zbudowany wkoło wraku USS Maine,
16 czerwca 1911 roku
Picture: American Photograph Company, National Archives via Wikipedia
|
Wrak USS Maine przeleżał kilkanaście
lat w porcie w Hawanie, chociaż stanowił tam poważną przeszkodę
nawigacyjną. Ostatecznie w 1910 roku Kongres USA przeznaczył odpowiednie
fundusze na podniesienie pozostałości okrętu. Prace rozpoczęto od
zbudowania koferdamu wkoło wraku, co pozwoliło na wypompowanie ze
środka wody. W lipcu 1911 roku wrak został niemal w pełni odsłonięty.
Okazał się być w ogólnie kiepskim stanie, i to zarówno na skutek
eksplozji, jak i szybko postępującej korozji. W środku znaleziono
jeszcze szczątki 66 ludzi, które przewieziono dla pochowania do
USA.
|
Maine
zacumowany na zewnątrz koferdamu
USN photo # Lot 8936-56, National Museum of the U.S. Navy
|
16
marca 1912 roku - Maine zostaje wyholowany na pełne morze
Picture: USN photo # Lot 8936-53, National Museum of the U.S. Navy
|
Zrujnowana część wraku została pocięta na złom,
podczas gdy pozostałą w całości część kadłuba uszczelniono. Gdy
w lutym 1912 wpuszczono ponownie wodę do koferdamu (który następnie
rozebrano), niekompletny kadłub Maine uniósł się z dna. 16
marca tego samego roku został on wyholowany cztery mile od kubańskiego
wybrzeża i z pełnymi honorami, w asyście krążowników USS North
Carolina i USS Birmingham zatopiony poprzez otwarcie
kingstonów.
|
Niekompletny wrak USS Maine został zlokalizowany
w 2000 roku przez kanadyjską firmę Advanced Digital Communications.
Spoczywa na głębokości 1150 metrów, 4,8 kilometra na północny wschód
od Zatoki Hawańskiej, nieco na wschód od oficjalnie podanej niegdyś
pozycji. Jak ustalono podczas oględzin z użyciem kamer ROV, nie
uległ większym zmianom od chwili ponownego zatopienia i jest całkiem
dobrze rozpoznawalny, włącznie z łańcuchami kotwicznymi i śrubami.
Niezależnie od tego na terenie USA znajduje się kilka dużych elementów
okrętu, ocalonych podczas wydobywania wraku po pierwszym zatonięciu.
Główny maszt krążownika został ustawiony na terenie cmentarza Arlington,
przedni trafił do Akademii Morskiej w Annapolis. Odrestaurowana
ozdoba dziobowa jest eksponowana na pomniku w Bangor w stanie Maine,
jedna z kotwic znajduje się w Reading w Pensylwanii. Poza tym w
wielu innych miejscach można trafić na dziesiątki pomniejszych fragmentów
i pamiątek z USS Maine, jednostki wciąż wyraźnie obecnej
w zbiorowej pamięci.
|
Zakończenie rufy USS Maine
Picture: navsource.com
|
|
l
|
|
l |
Copyright © 2018,
2021 by Estraven
|