USS Northampton (CA-26) |
l |
|
|
Położenie stępki
12.04.1928
Wodowanie 05.09.1929
W służbie od 17.05.1930
Modernizacje 1931, 1933, 1938, 1940, 1942
Zatopiony 01.12.1942
Typ Northampton, liczba jednostek w typie 6 |
Wyporność
9 300, pełna 11 400 ts
Wymiary d-182,96 s-20,14 z-6,5 m
Uzbrojenie 9x203, 8x127, 24x40, 28x20 mm
Pancerz pb 95-76, pp 25 mm
Prędkość maks. 32,5 w
Załoga 696 |
|
l
|
|
USS Northampton w latach trzydziestych
Photograph from the Bureau of Ships Collection in the U.S. National
Archives, #NH 67844 via Naval Warfare
|
Jednostki typu Northampton były drugą z kolei
serią ciężkich krążowników zbudowanych dla US Navy zgodnie z wymogami
traktatu waszyngtońskiego, który przewidywał dla tej klasy górną
wyporność 10 tysięcy ton i działa o kalibrze maksymalnie 203 milimetrów.
W porównaniu z poprzednim typem Pensacola (składającym się z dwóch
jednostek) dołożono starań dla obniżenia ogólnej wagi konstrukcji,
między innymi przez zastosowanie trzydziałowych wież, co zmniejszyło
ich liczbę z czterech do trzech przy jednoczesnym zredukowaniu liczby
dział z dziesięciu do dziewięciu. Był to układ, który został zachowany
we wszystkich późniejszych amerykańskich ciężkich krążownikach.
|
Wśród pozostałych zmian zwracało uwagę podwyższenie
wolnej burty (przez dodanie jednego pokładu w części dziobowej),
co poprawiło dzielność morską. Ponadto wśród nadbudówek na śródokręciu
dodano hangar dla samolotów pokładowych oraz zrezygnowano z hamaków
dla załogi na rzecz regularnych koi (co może było drobiazgiem, gdy
porównać rzecz z danymi taktycznobojowymi, ale dla marynarzy najpewniej
wiele znaczyło). Chociaż nowy typ otrzymał trochę lepsze opancerzenie,
w sumie był słabo chroniony nie tylko przed pociskami własnego kalibru,
ale też i mniejszymi, jak 152 mm. Spośród sześciu zbudowanych jednostek
trzy stracono podczas wojny (
USS Houston na Morzu Jawajskim, USS Northampton i
USS Chicago podczas walk o Wyspy Salomona). Pozostałe trafiły
po wojnie do rezerwy i zostały złomowane w latach 1959-61. Kolejny
typ Portland był nieco poprawioną wersją Northamptonów, ale w gruncie
rzeczy nie były to różnice wielkie, nawet sylwetki tych okrętów
pozostały podobne.
|
USS Northampton w Brisbane, 5 sierpnia
1941
U.S. Navy photo #NH 94596 via Wikipedia
|
Krążowniki typu Northampton weszły do służby
pod oznaczeniem CL, czyli jako lekkie krążowniki, i dopiero w 1931
roku zostały oficjalnie przeklasyfikowane na ciężkie krążowniki
(CA), co wiązało się z pojawieniem się tej podklasy po konferencji
londyńskiej, kiedy to wprowadzono kryterium kalibru dział artylerii
głównej jako kluczowe dla opisu całej grupy. Kategoria lekkich krążowników,
niezależnie od wielkości czy wyporności, obejmowała odtąd wszystkie
okręty tej klasy z działami do kalibru 152 mm włącznie, zaś te uzbrojone
w działa większych kalibrów (w praktyce od 191 do 283 mm) zostały
określone jako ciężkie krążowniki.
|
|
l
|
|
USS Northampton podczas pobierania paliwa
z tankowca USS Cimarron w trakcie "rajdu na Tokio",
18 kwietnia 1942
Official U.S. Navy photo NH 97808 from the U.S. Navy Naval History
and Heritage Command via Wikipedia
|
Wraz z wejście do służby USS Northampton
został przydzielony do Floty Atlantyku, przy czym pierwszy rejs
"na dotarcie" odbył latem 1930 roku w rejonie Morza Śródziemnego.
Od 1932 roku operował na Pacyfiku, z San Pedro i Pearl Harbor jako
portami macierzystymi. 7 grudnia 1941 roku znajdował się na morzu
w zespole admirała Halseya, czyli wraz z lotniskowcem USS Enterprise.
Następnego dnia zawinął na krótko do Pearl Harbor, aby zaraz nazajutrz
wyjść na patrol w rejonie Hawajów, potem także w rejonie Midway.
Potem brał udział w uderzeniach na wyspy Wotje, Wake i Marcus, aby
18 kwietnia dołączyć - wciąż w grupie lotniskowca Enterprise
- do rajdu Doolittla. Następnie osłaniał "swój" lotniskowiec
podczas bitwy o Midway. W połowie sierpnia został wraz z nim skierowany
w rejon Wysp Salomona, gdzie najpierw był obecny podczas oddania
przez japoński okręt podwodny najsłynniejszej chyba salwy torpedowej
drugiej wojny (kiedy to zatonęły lotniskowiec USS Wasp i
niszczyciel USS O'Brien, zaś pancernik USS North Carolina
został uszkodzony), później zaś próbował udzielić pomocy trafionemu
lotniskowcowi USS Hornet podczas bitwy koło wysp Santa Cruz.
Przez cały ten czas nie odniósł większych uszkodzeń, aż nadeszła
pora bitwy pod Tassafaronga (czyli w pobliżu przylądka o tej nazwie
na północnym brzegu Guadalcanalu), kiedy to idące w szyku torowym
amerykańskie okręty zostały zaskoczone salwą torped wystrzelonych
przez zespół ośmiu japońskich niszczycieli.
|
USS Northampton wchodzi do Pearl Harbor
rankiem 8 grudnia 1941 roku...
U.S. Navy photo 80-G-32547 from the U.S. Navy Naval History and
Heritage Command
|
Zespół US Navy składał się z pięciu krążowników
i sześciu niszczycieli, które nie poniosły ofiar. Gorzej było z
krążownikami. Jako pierwszy został trafiony USS Minneapolis,
zaraz po nim USS New Orleans (oba straciły części dziobowe).
Podczas mijania ich oberwał w lewą burtę USS Pensacola i
tylko lekki krążownik USS Honolulu, który gwałtownie zwiększył
prędkość, uchował się bez uszkodzeń. Trzy trafione ocalały, ale
musiały później spędzić sporo czasu w stoczni. Idący jako ostatni
w szyku USS Norhampton powtórzył manewr Honolulu,
ale nie zwiększył przy tym prędkości, co rychło się zemściło...
|
O 23:48 USS Northampton został trafiony
przez dwie torpedy, które eksplodowały praktycznie w tej samej chwili
na lewej burcie, powodując wspólny gejzer wody, jak później to określono.
Pierwsza uderzyła w tylną maszynownię, wyrywając płat poszycia poniżej
pasa pancernego, druga trzynaście metrów w kierunku rufy, skutkując
powstaniem dużego otworu na całej wysokości burty. Zaraz potem doszło
do zapłonu wyrzuconego ze zbiorników bunkrowych paliwa. Pożar ogarnął
całą strukturę głównego masztu i nie próbowano go nawet opanowywać.
Okręt nabrał szybko przechyłu 10 stopni na lewą burtę, który przez
następną godzinę i czterdzieści minut powiększył się na tyle, że
zarządzono ewakuację załogi. Na pokładzie pozostała tylko grupa
awaryjna z dowódcą krążownika, niemniej i oni opuścili okręt, gdy
przechył doszedł do 55 stopni. Trzy godziny i kwadrans po trafieniu
(o 03:04) USS Northampton przewrócił się przez lewą burtę
i zatonął rufą, wznosząc dziób pod kątem 60 stopni. Straty wśród
załogi wyniosły 50 poległych i 35 rannych. Japończycy stracili podczas
całego starcia jeden niszczyciel, Takanami, wraz ze zdecydowaną
większością załogi.
|
|
l
|
|
Cieśnina Żelaznego Dna (Iron Bottom Sound), zwana
dawniej Sealark Sound albo Savo Sound, znajdująca w archipelagu
Wysp Salomona między wyspami Guadalcanal i Florida, od zachodu zaś
ograniczona wysepką Savo, zyskała swoją nazwę po zaciętych walkach,
jakie toczyły się tam w latach 1942-43. Jej wody pochłonęły wtedy
kilkadziesiąt statków i okrętów, których żelazne kadłuby zaczęły
odchylać wskazówki kompasów. Pierwszy raz została spenetrowana w
sierpniu 1992 roku przez Roberta Ballarda, kolejne badania prowadzili
tam: Paul Allen (2015, 2018) oraz ekipa japońska z Kyushu Institute
of Technology (2017). Jak dotąd zlokalizowano w jej obrębie 27 wraków
okrętów (oraz kilka kolejnych w pobliżu).
|
|
|
l
|
|
Lewoburtowa ćwiartka rufy z widoczną wciąż nazwą
okrętu
Picture: Nevigea Ltd. RV Petrel 2018
|
Wrak USS Northampton został zlokalizowany
po raz pierwszy przez wyprawę Roberta Ballarda latem 1992 roku,
niemniej późniejsze publikacje na temat eksploracji Cieśniny Żelaznego
Dna (włącznie z The Lost Ships of Guadalcanal Ballarda) nie
dostarczyły żadnych bliższych informacji na jego temat poza sugestią,
iż spoczywa on na równej stępce pomiędzy wrakami HMAS Canberra
i USS Astoria. Kolejny raz został namierzony w 2018 roku
przez ekipę Paula Allena, działającą z pokładu RV Petrel.
Oględziny wraku z pomocą zdalnie sterowanego pojazdu miały miejsce
27 lutego 2018, niemniej materiał zdjęciowy z tego dnia został opublikowany
na facebookowym profilu Petrela dopiero 26 stycznia 2019
roku.
|
Zdjęcia te potwierdzają, że krążownik spoczął
na równej stępce. Dno znajduje się w tym miejscu na głębokości około
665 metrów, czyli jest to jeden z płyciej leżących wraków w tej
okolicy, co przekłada się na większą obecność podmorskiego życia.
Wszystko zdaje się sugerować, że kadłub pozostał w całości, z dobrze
widocznym śladem trafienia torpedą w lewą burtę w rejonie rufowej
wieży. Natrafiono też na rozległe uszkodzenia struktury na lewej
burcie na wysokości wieży numer 2, na wysokości hangaru i zaraz
za nim, niemniej mają one zapewne charakter wtórny i doszło do nich
na skutek implozji podczas tonięcia okrętu oraz uderzenia kadłuba
o dno. Niektóre elementy nadbudówek, jak na przykład pomost nawigacyjny,
zostały dostrzeżone w pobliżu wraku. Osobno odnaleziono również
jedną ze śrub, być może lewą zewnętrzną, której wał mógł zostać
przerwany wybuchem głowicy torpedy. Niemniej wszystkie wieże artylerii
głównej, katapulty (czy też co najmniej jedna z nich) jak i działka
przeciwlotnicze znajdują się nadal na swoich miejscach. Rozpoznawalna
jest także nazwa okrętu na rufie, w okresie wojny zamalowana dla
utrudnienia identyfikacji jednostki.
|
Dziobowe wieże dział 203 mm
Picture: Nevigea Ltd. RV Petrel 2018
|
Rufowa wieża artylerii głównej
Picture: Nevigea Ltd. RV Petrel 2018
|
|
l
|
Krążowniki typu Northampton w Wikipedii
Galeria zdjęć z codziennego życia załogi USS Northampton w 1942
roku: WW2
Radio
Bitwa pod Tassafaronga w Wikipedii
Raport na temat uszkodzeń USS Northampton w ostatniej walce:
Naval History and Heritage Command
Galeria zdjęć wraku USS Northampton udostępniona przez załogę RV
Petrel: FB
|
l |
Copyright © 2019
by Estraven
|