USS Saratoga (CV-3)
l
  Rozpoczęcie budowy 25.09.1920
Wodowanie 07.04.1925
W służbie od 16.11.1927
Modernizacje 1942
Zatopiony 25.07.1946
Jednostki siostrzane Lexington
Wyporność 36000 t. 1945: pełna 48550 ts
Wymiary 1945: d-274,6 s-32 z-9,75 m
Uzbrojenie 1945: 16x127, 96x40, 24x20 mm
Samoloty 1944: 69 (F6F-3N, F6F-5N, TBM-1)
Prędkość maks. 33,9 w
Załoga 1945: 3374
l
 
Indeks

Aktualnosci

Capital Ships
Utracone OL
Utracone L

Akagi
Arizona
Arkansas
Ark Royal
Audacious
Australia
Baden
Bismarck
Espana
Fuso
Graf Zeppelin
Hermes
Hiei
Hood
Hornet
Indefatigable
Independence
Invincible
Kaga
Kirishima
König
Kronprinz
Lexington
Lützow
Markgraf
Musashi
Mutsu
Nagato
Oriskany
Ostfriesland
Prince of Wales
Queen Mary
Repulse
Roma
Royal Oak
Saratoga
Scharnhorst
Swobod. Rossija
Szent István
Thuringen
Tirpitz
Utah
Vanguard
Wasp
Yamashiro
Yamato
Yorktown
Mało co tak namieszało w historii flot, jak traktat waszyngtoński. Przyświecająca mu idea była całkiem prosta: jak ograniczyć wydatki budżetowe na flotę bez okazywania słabości, prosta też była ostateczna koncepcja: wszyscy tniemy wydatki i udajemy, że to to nasz szlachetny wybór. W ten sposób w praktyce nie było przegranych, a niektórzy, jak Japonia czy Francja, mieli wręcz szczere (ekonomiczne) powody do radości. Stany Zjednoczone, jak ostatecznie wyszło, też miały się z czego cieszyć.
W przypadku USA, Wielkiej Brytanii, Japonii i Francji cięcia w stanie istniejącej oraz planowanej floty liniowej doprowadziły do przebudowy kilkunastu jednostek na lotniskowce. Były to zwykle spore okręty, wyprzedzające swój czas - epokę dwupłatów o niezbyt imponującym potencjale bojowym. Japonia otrzymała w ten sposób lotniskowce Kaga i Akagi, Royal Navy trzy jednostki typu Furious, Francja jedną typu Bearn, US Navy zaś dwa wielkie lotniskowce typu Lexington.
Typ Lexington miał wedle pierwotnego projektu obejmować sześć krążowników liniowych o wyporności pełnej 45 354 ton, uzbrojonych w 8 dział kalibru 406 mm i prędkości maksymalnej 33 węzłów. Pancerz miały otrzymać typowy dla krążowników liniowych (burtowy maksymalnie do 178 mm). Ich budowa została jednak wstrzymana, zamówienia na cztery z nich skasowano w 1923 roku, dwa zaś przebudowano w latach 1922-27 na lotniskowce.
l
W ten sposób US Navy uzyskała na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych możliwość zebrania doświadczeń w eksploatacji wielkich lotniskowców (które zapewne bez traktatu wówczas by nie powstały), co zaprocentowało przy projektowaniu jednostek typu Yorktown i późniejszych, typu Essex. Przede wszystkim zaś w przededniu włączenia się do drugiej wojny światowej, USA dysponowały w ten sposób siedmioma lotniskowcami, z czego pięć można uznać za prawdziwe lotniskowce uderzeniowe tamtych czasów.
Saratoga miała szczęście przetrwać wojenną zawieruchę, co udało się tylko trzem z lotniskowców "postwaszyngtońskich". W drugiej połowie 1942 roku była wręcz na wagę złota, gdyż stan posiadania US Navy skurczył się wówczas do zaledwie trzech dużych jednostek tej klasy (pierwszy z Essexów wszedł do służby dopiero w grudniu 42). Szczęśliwie Japonia nie była w lepszej sytuacji, przy czym jej perspektywy rysowały się jeszcze gorzej (w chwili ataku na Pearl Harbor miała w budowie tylko jeden duży lotniskowiec wobec 13 amerykańskich).

Szlak bojowy "Sary" zaczął się od próby wsparcia obrony wyspy Wake i dalej wiódł przez Wyspy Salomona, Nową Georgię, Wyspy Marshalla, Jawę i Sumatrę (gdzie wspierała działania Royal Navy). Dwa razy była torpedowana, co owocowało dłuższym wyłączeniem z działań, ale wracała na scenę po remontach. Ostatecznie w 1945 roku, jako mocno wyeksploatowana, została przekwalifikowana na okręt szkolny i w tej roli doczekała końca wojny.
W 1945 roku US Navy dysponowała nadmiarem lotniskowców, i to pomimo wstrzymania budowy wielu jednostek typu Essex. W ten sposób los zdecydowanie przestarzałej konstrukcją Saratogi został przesądzony. Nie był to jeszcze "czas muzeów", ten miał nadejść dopiero za blisko czterdzieści lat. Ostatecznie wraz z szeregiem własnych, wycofanych z linii jednostek, jak i kilkoma zdobycznymi okrętami, "Sara" została zakwalifikowana w 1946 roku do programu Crossroads, czyli serii testów broni atomowej na atolu Bikini.
l

Pierwsza eksplozja (test Able) miała miejsce 1 czerwca 1946. Saratoga przetrwała ją mimo lekkiego uszkodzenia wysepki przez falę uderzeniową i pożaru odeskowania pokładu lotniczego. Druga eksplozja (test Baker) 25 lipca okazała się dla niej fatalna. Umieszczony na głębokości 27 metrów ładunek detonował w odległości 370 metrów od okrętu, częściowo wyrzucając go z wody, deformując kadłub i znosząc większość komina. "Sara" zatonęła krótko później i przez ileś lat pozostawała praktycznie niedostępna z powodu skażenia promieniotwórczego.
Wykreślona ostatecznie ze składu floty 15 sierpnia 1946 roku Saratoga nie jest głębokim wrakiem - najwyższy jego punkt znajduje się około 15 metrów pod powierzchnią, co ma oczywiście swoje konsekwencje, związane głównie z względnie szybkim rozpadem konstrukcji w ciepłej, bogatej w tlen i poddanej falowaniu wodzie. Publikowane co parę lat raporty podsumowują aktualny stan wraku i uprzedzają, że w przeciągu kilkunastu lat kadłub może zacząć się zapadać.
l
Póki co jednak wrak Saratogi stał się atrakcją turystyczną. Jest jednym z czterech wraków lotniskowców dostępnych dla nurkowania rekreacyjnego (obok Hermesa w pobliżu Cejlonu, zatopionego celowo u brzegów Florydy lotniskowca Oriskany oraz - od 2019 roku - Grafa Zeppelina na Bałtyku). Atol został otwarty dla turystów 1996 roku, z przerwą w latach 2008-11, przy czym dostępne są dla nurków także pancerniki Nagato i Arkansas.
l
Strona USS Saratoga Association
Strona turystyczna atolu Bikini bikiniatoll.com
l
Copyright © 2018 by Estraven