HIJMS Nagato
l
  Położenie stępki 28.08.1917
Wodowanie 09.11.1919
W służbie od 25.11.1920
Modernizacje 1927, 1934-36
Zatopiony 29.07.1946
Jednostki siostrzane Mutsu
Wyporność 1943: 39 130, pełna 46 690 ts
Wymiary d-224,94 s-34,6 z-9,49 m
Uzbrojenie 8x410, 14x140, 8x127 mm
Pancerz pb 305-100, pp 69+100+38
Prędkość maks. 25,28 w
Załoga 1944: 1734
l
 
Indeks

Aktualnosci

Capital Ships
Utracone OL
Utracone L

Akagi
Arizona
Arkansas
Ark Royal
Audacious
Australia
Baden
Bismarck
Espana
Fuso
Graf Zeppelin
Hermes
Hiei
Hood
Hornet
Indefatigable
Independence
Invincible
Kaga
Kirishima
König
Kronprinz
Lexington
Lützow
Markgraf
Musashi
Mutsu
Nagato
Oriskany
Ostfriesland
Prince of Wales
Queen Mary
Repulse
Roma
Royal Oak
Saratoga
Scharnhorst
Swobod. Rossija
Szent István
Thuringen
Tirpitz
Utah
Vanguard
Wasp
Yamashiro
Yamato
Yorktown
Historia pancernika Nagato splata się blisko z genezą powstania i przebiegiem służby jego bliźniaka Mutsu. Można niemniej zauważyć, że Nagato był w okresie międzywojennym bardzej znany jako lider swojego typu, który wszedł do służby kilka miesięcy wcześniej od Mutsu i tym samym skupił na sobie powszechną uwagę, goszcząc potem na pokładzie różne delegacje i znakomitości. Nawet polska encyklopedia zamieściła w okresie międzywojnia jego zdjęcie jako jednego z najbardziej reprezentatywnych przedstawicieli drednotów.
W chwili wprowadzenia do służby były to najpotężniejsze pancerniki, obecne w jakiejkolwiek flocie, co wiązało się z ich mocno zrównoważoną charakterystyką - były szybkie, przyzwoicie opancerzone i uzbrojone w rzadko jeszcze stosowane działa kalibru, który wedle powszechnego mniemania wynosił 406 mm. Tak też przez długie lata były opisywane w różnych źródłach. Rzeczywisty kaliber ich dział artylerii głównej wynosił jednak 410 mm, co zostało zatajone wobec postanowień konferencji waszyngtońskiej w 1922 roku (ograniczającej kaliber dział pancerników do 406 mm). Krótko mówiąc, już z końcem marca, zaraz po zakończeniu konferencji, opracowywany od 1914 roku projekt "45 Kokei 3 Nendo Shiki 41 cm ho" został oficjalnie przemianowany na "40 cm", co wobec braku innych źródeł informacji, niż oficjalne, w praktyce załatwiło sprawę i zapobiegło protestom współsygnatariuszy. Rzecz stała się jawna dopiero po wojnie, a i to zapewne nie od razu, przez co niejakie zamieszanie w źródłach daje się zauważyć do dziś (wcześniej także i tutaj).
W sierpniu 1925 roku został jednostką flagową Połączonej Floty, którą to funkcję pełnił (z przerwami na modernizacje i cykle szkoleniowe) aż do 12 lutego 1942 roku, kiedy zaszczyt ten przeszedł na nowy pancernik Yamato. W przeddzień wojny przebywał na kotwicowisku Hashirajima i to z jego pokładu admirał Yamamoto koordynował przygotowania do ataku na Pearl Harbor, tam też wyczekiwał meldunków o przebiegu operacji. 8 grudnia Nagato wyszedł wraz z zespołem w morze jako asysta powracającego zespołu lotniskówców.
W czasie bitwy o Midway i późniejszych akcji był tak samo, jak Mutsu, przydzielany do dalekich sił osłonowych, które pozostawały poza strefą walk. Gdy 8 czerwca 1943 doszło do eksplozji rufowych komór amunicyjnych na Mutsu, Nagato wracał akurat do Hashirajimy i jego dowódca dojrzał z odległości kilku mil ciężką chmurę dymu na atolem. Pancernik wszedł ponownie do akcji w sierpniu 1943, kiedy to został przeniesiony do bazy w atolu Truk. Pomimo szeregu rejsów nie napotkał ani razu nieprzyjaciela.
Pierwszy raz otworzył ogień do przeciwnika dopiero podczas drugiej bitwy na Morzu Filipińskim w czerwcu 1944 roku (wielkimi pociskami przeciwlotniczymi, wystrzeliwanymi z dział głównego kalibru). Nagato sam też był atakowany, nie odniósł wszakże żadnych uszkodzeń. Zdarzyło się to dopiero podczas bitwy na Morzu Sibuyan (kiedy to zatonął Musashi). Otrzymał wtedy dwa trafienia, tracąc 52 ludzi. W bitwie pod Samar wziął udział w ataku na lotniskowce eskortowe, nie odnosząc wszakże spektakularnych sukcesów.
l
Podczas powrotu do Brunei okręt był ponownie atakowany, odnosząc w ciągu dwóch dni kolejne uszkodzenia i tracąc 38 ośmiu zabitych. W połowie listopada został skierowany z powrotem do Japonii (wraz z Yamato i Kongo, który został zatopiony po drodze przez okręt podwodny USS Sealion). Więcej już podczas wojny nie wyszedł w morze. Brak materiałów uniemożliwiał remont, co łączyło się dodatkowo z brakiem paliwa. Nagato został przemianowany na pływającą baterię przeciwlotniczą.

Wtedy właśnie stracił komin i maszt, usunięte dla uzyskania lepszego pola ostrzału. W lutym okręt był już w na tyle złym stanie, że trzeba było go zaopatrywać z zewnątrz w elektryczność i parę. Załoga została zredukowana do około 1000 osób. 20 kwietnia Nagato stał się okrętem floty rezerwowej. Podczas ataków na japońskie porty w lipcu 1945 odniósł kolejne uszkodzenia, które jednak nie naruszyły jego pływalności. Ostatni rozkaz podjęcia akcji wobec przeciwnika otrzymał 1 sierpnia, ale w żaden sposób nie był w stanie go wykonać. Tak doczekał kapitulacji.
30 sierpnia oddział z pancernika USS Iowa przejął Nagato, który okazał się jedynym ocalałym (chociaż w kiepskim stanie) pancernikiem cesarskiej marynarki wojennej. 15 września został skreślony z listy floty, zaś jego nowi właściciele postanowili wykorzystać okręt do testów broni atomowej (razem z szeregiem własnych pancerników, lotniskowców i innych jednostek; trafił do tej grupy też niemiecki ciężki krążownik Prinz Eugen, jedyny większy okręt Kriegsmarine, który ocalał po upadku III Rzeszy). W połowie marca 1946 Nagato wyruszył o własnych siłach do atolu Eniwetok.
l
Do celu dotarł z wielkimi kłopotami dopiero 4 kwietnia. Po prowizorycznych naprawach przeszedł w maju na Bikini. Podczas testu Able 1 lipca znajdował się 1500 metrów od punktu zero i odniósł tylko niewielkie uszkodzenia. Tytułem próby zdołano potem nawet uruchomić na krótko jeden z kotłów okrętu. Drugi test także zdołał przetrwać, chociaż znalazł się na drodze wywołanej eksplozją fali, niemniej pokiereszowany kadłub przeciekał coraz bardziej, powodując przechył na prawą burtę. Ostatecznie Nagato zatonął w nocy z 29 na 30 lipca.

Po drugiej próbie okręt był zbyt radioaktywny, aby poddać go ponownym oględzinom, i takim też pozostawał wiele lat pod wodą (wraz z innymi jednostkami, w tym lotniskowcem Saratoga). Pierwsze dokładne oględziny wraku miały miejsce w 1989 roku i zostały zorganizowane przez agencję rządową USA, National Park Service (link do raportu znajduje się na dole strony). Od połowy lat dziewięćdziesiątych atol jest dostępny dla turystów, zaś wrak Nagato uchodzi za jeden z najciekawszych obiektów do nurkowania rekreacyjnego na świecie.

Wrak spoczywa w pozycji odwróconej na średniej głębokości 33,5 metra. Z prawej strony znajduje się łatwo dostępna "pagoda", która zahaczyła o dno podczas tonięcia. Kraniec rufy, który jako pierwszy uderzył o podłoże, odłamał się, ale pozostał przy kadłubie. Wieże artylerii głównej nie wypadły z barbet, gdy okręt tonął, wszystkie znajdują się na swoich miejscach w pozycji neutralnej. Widoczne są uszkodzenia poszycia, wywołane testami z 1946 roku, jak i uderzeniem o dno. Jako płytko leżący wrak Nagato stał się siedliskiem morskiego życia.
l
Gdy w 1969 roku doszło do realizacji wielkiego widowiska filmowego o japońskim ataku na Pearl Harbor, postanowiono ukazać przebieg zdarzeń z obu stron, co doprowadziło do koprodukcji amerykańsko-japońskiej. Była to godna pochwały decyzja, dzięki której film zyskał na wierności historycznej (chociaż jako fabularny zawiera pewne skróty, wtręty i błędy). Dla realizacji scen dziejących się na pokładzie okrętu admiralskiego Połączonej Floty zbudowano makietę Nagato w skali 1:1, przedstawiającą z dużą wierności niemal całą nawodną część pancernika.
Dekoracja powstała na plaży przy bazie lotniczej Ashiya, w połowie drogi między Fukuoką a Kokurą na wyspie Kiusiu. Oparto się przy tym na oryginalnych planach okrętu i korzystano z pomocy rzeczoznawców, weteranów i historyków. Przedstawiony w 1970 roku film Tora! Tora! Tora! do dziś pozostaje dzięki nim najlepszym obrazem o tym rozdziale wojny. Podobną dekorację stworzono ponownie w 2005 roku, odtwarzając przednią i lewoburtową część Yamato, także w skali 1:1, na potrzeby filmu o zagładzie pancernika (Yamato, 2005).
l
Przebieg służby Nagato: Combined Fleet
Relacja miłośnika nurkowania o wrakach Bikini: California Diver
Raport NPS na temat wraków Bikini (format PDF): National Park Service
Historia budowy dekoracji do filmu Tora! Tora! Tora!: Dave's Warbirds
Galeria zdjęć z nadmorskiego planu filmu: Flickr
Historia japońskich dział kalibru 410 mm: Wikipedia
l
Copyright © 2018 by Estraven