HIJMS Nagato |
l |
|
|
Położenie stępki
28.08.1917
Wodowanie 09.11.1919
W służbie od 25.11.1920
Modernizacje 1927, 1934-36
Zatopiony 29.07.1946
Jednostki siostrzane Mutsu |
Wyporność
1943: 39 130, pełna 46 690 ts
Wymiary d-224,94 s-34,6 z-9,49 m
Uzbrojenie 8x410, 14x140, 8x127 mm
Pancerz pb 305-100, pp 69+100+38
Prędkość maks. 25,28 w
Załoga 1944: 1734 |
|
l |
|
|
Historia pancernika Nagato
splata się blisko z genezą powstania i przebiegiem służby jego bliźniaka
Mutsu. Można niemniej zauważyć, że Nagato był w okresie
międzywojennym bardzej znany jako lider swojego typu, który wszedł
do służby kilka miesięcy wcześniej od Mutsu i tym samym skupił
na sobie powszechną uwagę, goszcząc potem na pokładzie różne delegacje
i znakomitości. Nawet polska encyklopedia zamieściła w okresie międzywojnia
jego zdjęcie jako jednego z najbardziej reprezentatywnych przedstawicieli
drednotów.
|
|
W chwili wprowadzenia do służby były to najpotężniejsze
pancerniki, obecne w jakiejkolwiek flocie, co wiązało się z ich
mocno zrównoważoną charakterystyką - były szybkie, przyzwoicie opancerzone
i uzbrojone w rzadko jeszcze stosowane działa kalibru, który wedle
powszechnego mniemania wynosił 406 mm. Tak też przez długie lata
były opisywane w różnych źródłach. Rzeczywisty kaliber ich dział
artylerii głównej wynosił jednak 410 mm, co zostało zatajone wobec
postanowień konferencji waszyngtońskiej w 1922 roku (ograniczającej
kaliber dział pancerników do 406 mm). Krótko mówiąc, już z końcem
marca, zaraz po zakończeniu konferencji, opracowywany od 1914 roku
projekt "45 Kokei 3 Nendo Shiki 41 cm ho" został oficjalnie
przemianowany na "40 cm", co wobec braku innych źródeł
informacji, niż oficjalne, w praktyce załatwiło sprawę i zapobiegło
protestom współsygnatariuszy. Rzecz stała się jawna dopiero po wojnie,
a i to zapewne nie od razu, przez co niejakie zamieszanie w źródłach
daje się zauważyć do dziś (wcześniej także i tutaj).
|
|
W sierpniu 1925 roku został jednostką flagową
Połączonej Floty, którą to funkcję pełnił (z przerwami na modernizacje
i cykle szkoleniowe) aż do 12 lutego 1942 roku, kiedy zaszczyt ten
przeszedł na nowy pancernik Yamato. W przeddzień wojny przebywał
na kotwicowisku Hashirajima i to z jego pokładu admirał Yamamoto
koordynował przygotowania do ataku na Pearl Harbor, tam też wyczekiwał
meldunków o przebiegu operacji. 8 grudnia Nagato wyszedł
wraz z zespołem w morze jako asysta powracającego zespołu lotniskówców.
|
W czasie bitwy o Midway i późniejszych akcji
był tak samo, jak Mutsu, przydzielany do dalekich sił osłonowych,
które pozostawały poza strefą walk. Gdy 8 czerwca 1943 doszło do
eksplozji rufowych komór amunicyjnych na Mutsu, Nagato
wracał akurat do Hashirajimy i jego dowódca dojrzał z odległości
kilku mil ciężką chmurę dymu na atolem. Pancernik wszedł ponownie
do akcji w sierpniu 1943, kiedy to został przeniesiony do bazy w
atolu Truk. Pomimo szeregu rejsów nie napotkał ani razu nieprzyjaciela.
|
|
|
Pierwszy raz otworzył ogień do przeciwnika dopiero
podczas drugiej bitwy na Morzu Filipińskim w czerwcu 1944 roku (wielkimi
pociskami przeciwlotniczymi, wystrzeliwanymi z dział głównego kalibru).
Nagato sam też był atakowany, nie odniósł wszakże żadnych
uszkodzeń. Zdarzyło się to dopiero podczas bitwy na Morzu Sibuyan
(kiedy to zatonął Musashi). Otrzymał wtedy dwa trafienia,
tracąc 52 ludzi. W bitwie pod Samar wziął udział w ataku na lotniskowce
eskortowe, nie odnosząc wszakże spektakularnych sukcesów.
|
|
l
|
|
Podczas powrotu do Brunei okręt był ponownie
atakowany, odnosząc w ciągu dwóch dni kolejne uszkodzenia i tracąc
38 ośmiu zabitych. W połowie listopada został skierowany z powrotem
do Japonii (wraz z Yamato i Kongo, który został zatopiony
po drodze przez okręt podwodny USS Sealion). Więcej już podczas
wojny nie wyszedł w morze. Brak materiałów uniemożliwiał remont,
co łączyło się dodatkowo z brakiem paliwa. Nagato został
przemianowany na pływającą baterię przeciwlotniczą.
|
|
|
Wtedy właśnie stracił komin i maszt, usunięte
dla uzyskania lepszego pola ostrzału. W lutym okręt był już w na
tyle złym stanie, że trzeba było go zaopatrywać z zewnątrz w elektryczność
i parę. Załoga została zredukowana do około 1000 osób. 20 kwietnia
Nagato stał się okrętem floty rezerwowej. Podczas ataków
na japońskie porty w lipcu 1945 odniósł kolejne uszkodzenia, które
jednak nie naruszyły jego pływalności. Ostatni rozkaz podjęcia akcji
wobec przeciwnika otrzymał 1 sierpnia, ale w żaden sposób nie był
w stanie go wykonać. Tak doczekał kapitulacji.
|
30 sierpnia oddział z pancernika USS Iowa
przejął Nagato, który okazał się jedynym ocalałym (chociaż
w kiepskim stanie) pancernikiem cesarskiej marynarki wojennej. 15
września został skreślony z listy floty, zaś jego nowi właściciele
postanowili wykorzystać okręt do testów broni atomowej (razem z
szeregiem własnych pancerników, lotniskowców i innych jednostek;
trafił do tej grupy też niemiecki ciężki krążownik Prinz Eugen,
jedyny większy okręt Kriegsmarine, który ocalał po upadku III Rzeszy).
W połowie marca 1946 Nagato wyruszył o własnych siłach do
atolu Eniwetok.
|
|
|
l
|
|
|
Do celu dotarł z wielkimi kłopotami dopiero 4
kwietnia. Po prowizorycznych naprawach przeszedł w maju na Bikini.
Podczas testu Able 1 lipca znajdował się 1500 metrów od punktu zero
i odniósł tylko niewielkie uszkodzenia. Tytułem próby zdołano potem
nawet uruchomić na krótko jeden z kotłów okrętu. Drugi test także
zdołał przetrwać, chociaż znalazł się na drodze wywołanej eksplozją
fali, niemniej pokiereszowany kadłub przeciekał coraz bardziej,
powodując przechył na prawą burtę. Ostatecznie Nagato zatonął
w nocy z 29 na 30 lipca.
|
Po drugiej próbie okręt był
zbyt radioaktywny, aby poddać go ponownym oględzinom, i takim też
pozostawał wiele lat pod wodą (wraz z innymi jednostkami, w tym
lotniskowcem
Saratoga). Pierwsze dokładne oględziny wraku miały miejsce w 1989
roku i zostały zorganizowane przez agencję rządową USA, National
Park Service (link do raportu znajduje się na dole strony). Od połowy
lat dziewięćdziesiątych atol jest dostępny dla turystów, zaś wrak
Nagato uchodzi za jeden z najciekawszych obiektów do nurkowania
rekreacyjnego na świecie.
|
|
|
Wrak spoczywa w pozycji odwróconej na średniej
głębokości 33,5 metra. Z prawej strony znajduje się łatwo dostępna
"pagoda", która zahaczyła o dno podczas tonięcia. Kraniec
rufy, który jako pierwszy uderzył o podłoże, odłamał się, ale pozostał
przy kadłubie. Wieże artylerii głównej nie wypadły z barbet, gdy
okręt tonął, wszystkie znajdują się na swoich miejscach w pozycji
neutralnej. Widoczne są uszkodzenia poszycia, wywołane testami z
1946 roku, jak i uderzeniem o dno. Jako płytko leżący wrak Nagato
stał się siedliskiem morskiego życia.
|
|
l
|
|
Gdy w 1969 roku doszło do
realizacji wielkiego widowiska filmowego o japońskim ataku na Pearl
Harbor, postanowiono ukazać przebieg zdarzeń z obu stron, co doprowadziło
do koprodukcji amerykańsko-japońskiej. Była to godna pochwały decyzja,
dzięki której film zyskał na wierności historycznej (chociaż jako
fabularny zawiera pewne skróty, wtręty i błędy). Dla realizacji
scen dziejących się na pokładzie okrętu admiralskiego Połączonej
Floty zbudowano makietę Nagato w skali 1:1, przedstawiającą
z dużą wierności niemal całą nawodną część pancernika.
|
|
|
Dekoracja powstała na plaży przy bazie lotniczej
Ashiya, w połowie drogi między Fukuoką a Kokurą na wyspie Kiusiu.
Oparto się przy tym na oryginalnych planach okrętu i korzystano
z pomocy rzeczoznawców, weteranów i historyków. Przedstawiony w
1970 roku film Tora! Tora! Tora! do dziś pozostaje dzięki
nim najlepszym obrazem o tym rozdziale wojny. Podobną dekorację
stworzono ponownie w 2005 roku, odtwarzając przednią i lewoburtową
część Yamato, także w skali 1:1, na potrzeby filmu o zagładzie
pancernika (Yamato, 2005).
|
|
l
|
|
l |
Copyright © 2018
by Estraven
|