Blas de Lezo (1924)
l
 
Indeks

Aktualnosci
Capital Ships

Nieco historii
Utracone K

Aboukir
Adm. Graf Spee
Adm. Nachimow
Alb. da Barbiano
Alb. da Giussano
Alm. Oquendo
Amphion
Argyll
Armando Diaz
Ashigara
Astoria
Atlanta
Black Prince
Blas de Lezo
Blücher (1908)
Blücher (1937)
Bremen
Brummer
Canberra
Card. Cisneros
Cassandra
Cezare Rossarol
Charleston
Charybdis
Chokai
Cöln (1909)
Cöln (1916)
Cressy
Cristóbal Colón
Curacoa
Curlew
Czerw. Ukraina
Defence
De Ruyter
Dmitrij Donskoj
Dragon
Drake
Dresden (1907)
Dresden (1917)
Durban
Edinburgh
Elbing
Emden
Exeter
Falmouth
Frankfurt
Frauenlob
Friedrich Carl
Furutaka
G. d. Bande Nere
Gius. Garibaldi
Haguro
Hampshire
Helena
Hermes
Hogue
Houston
Huron
Indianapolis
Infanta M. Teresa
Java
Jingyuan
Jintsu
Juneau
Kaiser Joseph I
Karlsruhe
Kinu
Kléber
Komintern
Königsberg
Krasnyj Kawkaz
Kuma
Kumano
Ladoga
Maine
Mainz
Manchester
Maya
Midilli
Mogami
München
Nachi
Neptune
Northampton
Nürnberg (1916)
Pallada
Pathfinder
Penguin
Perth
Pioneer
Prinz Adalbert
Prinz Eugen
Quincy
Raleigh
Rochester
Rostock
Sakawa
San Diego
Scharnhorst
Schurz
Strasbourg II
Sydney
Thames
Undine
Vincennes
Vizcaya
Warrior
Wiesbaden
Wilkes-Barre
Zenta
Zhiyuan

Położenie stępki 09.04.1917
Wodowanie 27.07.1922
W służbie od 21.02.1925
Modernizacje -
Zatopiony 11.07.1932
Typ Blas de Lezo, liczba jednostek w typie 2
Wyporność 4 860, pełna 6 330 ts
Wymiary d-141 s-14 z-4,37 m
Uzbrojenie 6x152, 4x47 mm
Pancerz pb 75-50, pp 25 mm
Prędkość maks. 29 w
Załoga 320

l

Lekki krążownik Blas de Lezo
Picture: La Voz de Galicia
Gdy w drugim dziesięcioleciu XX wieku Armada Esponiola podjęła działania dla podążenia w ślad za zmianami, które dokonywały się w innych flotach, uczyniła to w analogiczny sposób, jak wcześniej. Było już wtedy oczywiste, że krążowniki pancerne i pancernopokładowe straciły rację bytu w swoich dawnych postaciach, zaś na ich miejsce zaczęto wprowadzać napędzane turbinami i znacznie tym samym szybsze krążowniki lekko opancerzone. Hiszpania, która tradycyjnie szukała natchnienia w brytyjskich jednostkach, w ciągu kilku lat podjęła decyzje o budowie we własnych stoczniach sześciu takich jednostek, należących do trzech typów, z których każdy był wzorowany na krążownikach Royal Navy. Pierwszym z nich była Reina Victoria Eugenia, pochodna typu Town. Drugim typ Blas de Lezo (tutaj wzorem był wczesny typ C), trzecim typ Almirante Cervea (typ Emerald, bądący rozwinięciem późnego typu C).

Nie był to zapewne zły kierunek, zwłaszcza gdy czerpało się z całkiem dobrych, jak na owe czasy wzorów, niemniej chwila okazała się mało przychylna. Zatwierdzony w 1915 roku program modernizacji floty, w ramach którego wspomniane powyżej okręty miały powstać, napotkał bardzo poważne problemy realizacyjne. Hiszpania nie brała udziału w I wojnie światowej, ale zależna od dostaw co bardziej złożonych podzespołów z innych krajów i tak musiała poczekać, aż Europa się nieco uspokoi. Z tego powodu rozpoczęta w 1917 budowa kolejnych jednostek przeciągnęła się do początku lat dwudziestych i pierwsza z nich weszła do służby dopiero w 1923 roku (ostatnia zaś w 1930). Co więcej, były to jedyne lekkie krążowniki, jakie Armada Espaniol miała kiedykolwiek na stanie, służące po różnych modernizacjach do lat sześćdziesiątych (ostatni, Galicia, zwodowany w 1922 roku, trafił na złom w 1970). Pomimo różnych planów, Hiszpanii nie było stać na więcej.


Krążownik Blas de Lezo
Picture: El Pescador
W porównaniu z wczesnym typem C, krążowniki typu Blas de Lezo były minimalnie większe i od początku silniej uzbrojone, ale poza tym podobne, z tak samo z trójkominową sylwetką. Druga jednostka typu, Méndez Núnez (1923) przetrwał wojnę domową w Hiszpanii i po internowaniu w Bizercie został oddany frankistom. Powrócił potem do służby, zaś w latach 1943-47 przeszedł modernizację do postaci krążownika przeciwlotniczego, która przypominała w dużym stopniu to, co Royal Navy zrobiła z młodszymi wariantami krążowników typu C. Sporym zmianom uległa przy tym jego sylwetka oraz kształt kadłuba w części dziobowej. Tak unowocześniony pozostawał w służbie do 1963 roku.
l


Dla porównania: Méndez Núnez, przebudowany w latach 1943-47 na krążownik przeciwlotniczy, pierwotnie jednostka bliźniacza Blas de Lezo.
Picture: Fotos Antiguas de Menorca via Balear Spotting

Blas de Lezo powstał w stoczni bazy marynarki wojennej w Ferrol na atlantyckim wybrzeżu Hiszpanii. Jakkolwiek w chwili podjęcia decyzji o budowie reprezentował projekt dość nowoczesny, wchodząc do służby w 1925 roku (wedle jednych źródeł pod koniec lutego, wedle innych zaś w marcu), był już jednostką przestarzałą. Nie dość szybką, jak na lekki krążownik, oraz pozbawioną nowoczesnego systemu kierowania ogniem. Z początkiem 1926 roku zapisał się w historii jako jednostka wsparcia podczas transatlantyckiego przelotu z Palos de la Frontera w Hiszpanii do Buenos Aires w wykonaniu Ramóna Franco (oficera sił lotniczych i brata późniejszego dyktatora) - przelotu, należy dodać, udanego.


Blas de Lezo krótko przed zatonięciem, podczas zdejmowania załogi
Picture: El Pescador

Gorzej poszło mu w lipcu 1932 roku, gdy brał udział w manewrach Armada Espaniola w pobliżu przylądka Finsterre. Blas de Lezo należał się sił "niebieskich", mających przeprowadzić atak na bronione przez "czerwonych" wybrzeże, zwłaszcza zaś ujścia rzek. W trakcie takich właśnie działań otrzymał rozkaz przejścia wraz z całym zespołem między dwoma wysepkami a szczytem wspomnianego przylądka (w bardzo malowniczym zresztą miejscu). Zespół ten składał się z czterech jednostek, w tym obu typu Blas de Lezo oraz krążownika pancernopokładowego Lepanto, który szedł przodem. Lezo podążał zaraz za nim, nie oczekując tym samym żadnych kłopotów. Méndez Núnez był trzeci w kolumnie.
Lepanto przeszedł szczęśliwie przez owo "ucho igielne" o szerokości 365 metrów, niemniej Blas de Lezo, ku niebotycznemu zdumieniu wszystkich na mostku, w coś uderzył. Jak później ustalono, musiała to być jedna z dwóch obecnych w kanale iglic skalnych (na głębokości 5,1 i 5,2 metra), które jako nader trudne do wykrycia przy ręcznym sondowaniu nie figurowały wtedy na żadnej mapie. Na uszkodzonym krążowniku przede wszystkim zadbano o ostrzeżenie idącej z tyłu bratniej jednostki przez niebezpieczeństwem, potem zaś, gdy okazało się że okręt mocno bierze wodę i dostał już przegłębienia na dziób, zaczęto zdejmowanie załogi. Podobnie jak w przypadku Cardenal Cisneros dwadzieścia siedem lat wcześniej (ale tylko pięć mil na północ od Capo Finisterre) obyło się bez strat w ludziach. Utrata krążownika wywołała ostre reakcje opinii społecznej, niemniej proces sądowy, który oprócz dowódcy okrętu objął też kierujących manewrami, zakończył się pełnym uniewinnieniem oskarżonych. Uznano, że wobec stanu map wszyscy oni mieli prawo poczytywać nakazany manewr za bezpieczny, zaś uszkodzenia krążownika wykluczały jego uratowanie.
l
Jak to zwykle bywa, położenie wraku Blas de Lezo było od początku dobrze znane przede wszystkim rybakom. Po przejściu kanału oddalił się on na jakieś pięć kilometrów od miejsca zdarzenia i zatonął na głębszej wodzie, przez co dotarcie do niego nie było takie łatwe. Pierwszy raz miało to miejsce dopiero w 2004 roku i dokonali tego trzej nurkowie ze szkoły Technical Diving International: José Manuel Silva, Juan Montero i Unai Artaloitia. Od tamtej pory wrak odwiedzany był jeszcze kilkukrotnie, zaś w 2018 roku udostępniono obszerny materiał na jego temat, zebrany ramach cyklu telewizyjnego Buscadores de naufraxios, poświęconego wrakom istotnych jednostek, dostępnym brzegów Hiszpanii.


Rumowisko na wraku krążownika Blas de Lezo
Picture: Buscadores de Naufraxios via Diving Galicia


Fragment nadbudówki krążownika
Picture: Buscadores de Naufraxios via Diving Galicia
Wrak krążownika Blas de Lezo znajduje się na głębokości 76 metrów. Spoczywa na równej stępce zaklinowany pomiędzy dwoma masywnymi skałami na dnie. Jak przekazuje się w relacjach, kadłub pozostał mniej więcej w całości, ale pokłady się zapadły, przez co wnętrze owego kadłuba przedstawia dość chaotyczny obraz. Można tak jednak dorachować się w rzeczonym chaosie wszystkiego, co być tam powinno, nawet jeśli mało co pozostało na swoim dawnym miejscu.
l
Krążownik Blas de Lezo w Wikipedii
Informacja o programie, dotyczącym odnalezienia wraku: La Voz de Galicia
Historia krążownika Blas de Lezo: El Pescador
Film dokumentalny o wraku krążownika: You Tube
l
Copyright © 2020 by Estraven