HMS Durban - pocztówka z końca lat trzydziestych
Picture: Postcard Ships

HMS Durban spędził najpierw sporo lat w służbie kolonialnej, już w 1922 roku trafiając na Daleki Wschód do tzw. China Station, w 1928 roku przechodząc do America and West India Station. W 1931 roku został przeniesiony do eskadry Południowego Atlantyku, później zaś (w 1933) na Morze Śródziemne. Do metropolii powrócił w 1936 roku i został wówczas przeniesiony do rezerwy z reaktywacją zaraz po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku.

HMS Durban w wrześniu 1936 roku
Picture: WW2 Cruisers

Już początku działań wojennych powrócił na znane sobie akweny: początkowo na Południowy Atlantyk, w marcu 1940 roku na Ocean Indyjski a następnie do Floty Dalekowschodniej z bazą w Singapurze. Razem z dwoma siostrzanymi okrętami Danae i Dauntless patrolował obszar Holenderskich Indii Wschodnich w poszukiwaniu niemieckich frachtowców i rajderów. W listopadzie 1940 roku wziął nawet udział w nieudanym polowaniu na statek korsarski Atlantis. Ponadto eskortował transporty wojska, w tym także i z Australii, zaś po rozpoczęciu ofensywy japońskiej na Malajach przeszedł na Jawę, gdzie także długo miejsca nie zagrzał. 12 lutego powrócił jeszcze do Singapuru jako eskorta dla opuszczających port statków handlowych i szczęśliwie udało mu się ujść cało z atakowanego już przez lotnictwo miasta.

Na krótko zawinął jeszcze do Dżarkarty na Jawie i do Colombo na Cejlonie, po czym przeszedł do Nowego Jorku, gdzie został poddany remontowi. Do Wielkiej Brytanii powrócił w czerwcu 1942 roku i po dalszych jeszcze modyfikacjach został skierowany do osłony konwojów między Wyspami Brytyjskimi a Południową Afryką. W grudniu zdarzyło mu się wejść na mieliznę w Mombasie, niemniej po kolejnym remoncie w Nowym Jorku służył jeszcze przez blisko rok, aby ostatecznie w grudniu 1943 roku zostać trwale przeniesionym do rezerwy. I tak właśnie znalazł się na liście jednostek przeznaczonych do zatopienia dla osłony prowizorycznego portu podczas inwazji w Normandii. Został tam wykorzystany 9 czerwca 1944 roku w ramach budowy Goosberry 5 w Zatoce Sekwany, względnie niedaleko miasteczka Ouistreham.

Durban (w głębi) po zatopieniu u brzegu Normandii; na pierwszym planie Sumatra
Picture: Traces of War

Durban (w głębi) po zatopieniu u brzegu Normandii
Picture: Imperial War Museum Collections, A 24054

Podczas budowy prowizorycznych portów u wybrzeża Normandii osadzono na dnie dziesiątki statków i okrętów, do których usunięcia zaangażowano po wojnie różne prywatne firmy. Część z tych wraków zniknęła bez śladu, niemniej po większości coś pozostało, jak na przykład tkwiące głęboko w piaskach kadłuby pancerników Courbet i Centurion. Zwykle jednak są to tylko fragmenty częściowo złomowanych wraków, które dodatkowo rozpadły i zapadły się z latami (leżąc w płytkiej wodzie są wystawione są na prądy pływowe i wszelkie inne, działające destrukcyjnie czynniki). Do niedawna trudno też było znaleźć o nich jakiekolwiek informacje, co zmieniło się w pewnym stopniu za sprawą wzrostu popularności nurkowania rekreacyjnego oraz rozwoju techniki: podobne wrakowiska są dobrymi miejscami do testowania sonarów.

Wrak indentyfikowany z Durbanem jest w zdecydowanie kiepskiej kondycji, w sumie są to raczej elementy wraku, które z bliska nie zawsze daje się dokładnie rozpoznać. Na ujęciu sonarowym nadal widać wszakże zarys spoczywającego kiedyś na dnie kadłuba. Inna sprawa, że jest nieco wątpliwości, czy rozpoznanie jest trafne, gdyż wrak znajduje się dalej od brzegu, niż wedle oficjalnych danych powinien, co z drugiej strony nie przesądza sprawy. Kadłub mógł przemieścić się z czasem (lub zostać przemieszczony po zakończeniu operacji), poza tym brak innego kandydata do tego właśnie zestawu szczątków (znajdująca się blisko Sumatra została złomowana w latach pięćdziesiątych, i to zapewne w dość skrupulatny sposób). Obecnie wrak jest dostępny do nurkowania i bywa odwiedzany, średnia głębokość to 11 metrów.