HMS Curlew (1917) |
l |
|
|
Położenie stępki
21.08.1916
Wodowanie 05.07.1917
W służbie od 04.12.1917
Modernizacje 1935-36
Zatopiony 26.05.1940
Typ C (podtyp Ceres), liczba jednostek w typie 28 |
Wyporność
4 257, pełna 5 300 ts
Wymiary d-137,2 s-13,1 z-4,47 m
Uzbrojenie 1936: 10x102, 16x40 mm
Pancerz pb 76-32, pp 25 mm
Prędkość maks. 29 w
Załoga 460 |
|
l
|
|
HMS Curlew już po przebudowie, w 1937
roku
Picture:
alf.home.pl
|
Krążowniki typu C powstały w bardzo długiej
serii, która liczyła aż 28 jednostek - przy czym jedna z nich, reprezentująca
początkowy podtyp, istnieje do dzisiaj: to HMS Caroline,
od kilku lat dostępna jako muzeum do zwiedzania w Belfaście. Należały
one do zyskującej wówczas na popularności klasy lekko opancerzonych
krążowników, które dość szybko zaczęto nazywać po prostu lekkimi.
Gdy pierwsze z nich zaczęły wchodzić do służby w 1914 roku reprezentowały
w pewien sposób nową jakość wobec wcześniejszych projektów, jak
typy Arethusa i Active. Ich następcami były krążowniki typu
D (8 jednostek), z których wywiedziono jeszcze z początkiem lat
dwudziestych dość podobny typ Emerald. Liczył on jednak już tylko
dwa okręty, jako że Royal Navy postawiła wówczas
na krążowniki nowej generacji, zainicjowanej typem
Leander, który stał się punktem wyjścia dla wszystkich późniejszych
projektów brytyjskich krążowników.
|
Krążowniki typu C powstały
w aż siedmiu grupach, które różniły się szczegółami konstrukcji,
zastosowanym napędem, sylwetką, opancerzeniem i skalą uzbrojenia.
Na przykład należąca do pierwszej grupy HMS Caroline otrzymała
tylko dwa działa 152 mm (oba na rufie), wsparte ośmioma działami
kalibru 102 mm, miała też trzy kominy i turbiny bez przekładni,
podczas gdy ostatni podtyp Carlisle był uzbrojony w pięć pojedynczych
dział 152 mm, kominy miał dwa, turbiny z przekładniami i wyżej wzniesiony
dziób. Wielką Wojnę przetrwały w komplecie, ale jeden z nich (
HMS Cassandra) stracono w 1918 roku podczas interwencji na
Bałtyku. Okręty z trzech najmłodszych grup wzięły też udział w II
wojnie światowej, niemniej wcześniej, w latach trzydziestych, zostały
w różnym stopniu poddane modernizacji do roli krążowników przeciwlotniczych.
Stracono wówczas sześć z nich: Oprócz HMS Curlew były to
HMS Calypso (Morze Śródziemne), HMS Calcutta (Kreta),
HMS Cairo (operacja Pedestal), HMS Coventry (Tobruk)
i HMS
Curacoa (ten ostatni na skutek staranowania na północ od
Irlandii przez eskortowany liniowiec RMS Queen Mary).
|
HMS Caroline, jedyny zachowany lekki
krążownik typu C,
obecnie muzeum w Belfaście (stan w sierpniu 2019 roku)
|
|
l
|
|
HMS Curlew w Wielkiej Zatoce ma Malcie,
zapewne w latach trzydziestych
Picture:
Flickr
|
HMS Curlew należał do przedostatniej
grupy typu C, określanej jako podtyp Ceres. Wyróżniał się on umieszczeniem
jednego z dział 152 mm w superpozycji na dziobie, co wymusiło przesunięcie
ku rufie przedniej nadbudówki wraz z trójnożnym masztem. Dział tych
było łącznie pięć, z dwoma jeszcze działami przeciwlotniczymi 76
mm na wysokości przedniego komina. Uzbrojenia dopełniały cztery
podwójne wyrzutnie torpedowe. Jak można sądzić po wnętrzu bardzo
podobnego krążownika Caroline, nowy okręt oferował - jak
na tamte czasy - raczej niezłe warunki bytowe załodze.
|
HMS Curlew w Kanale Panamskim, 5 czerwca
1923 roku
Picture: Patriot
Files
|
Po odbyciu prób morskich i praktycznym wejściu do służby w styczniu
1918 roku okręt został skierowany do 5. Dywizjonu Lekkich Krążowników,
który od marca do października operował na Morzu Północnym. Po
zakończeniu Wielkiej Wojny HMS Curlew został skierowany
na Bałtyk, gdzie miał wziąć udział w obronie Państw Bałtyckich
przed atakiem ze strony ogarniętego rewolucją sąsiada. Nie zagrzał
tam jednak długo miejsca, już w lutym 1919 przydzielony do 1.
Dywizjonu Lekkich Krążowników, znajdującego się w składzie Floty
Atlantyku. W sierpniu tego samego roku został przesunięty do Floty
Rezerwowej, gdzie też krótko zabawił, w czerwcu przechodząc do
Singapuru, czyli tak zwanej China Station. Na Dalekim Wschodzie
pozostał z przerwami do 1928 roku, po czym kolejne lata spędził
na Morzu Śródziemnym. W 1936 został skierowany do modernizacji,
która objęła także wymianę uzbrojenia na dziesięć pojedynczych
dział 102 mm. Curlew oraz Coventry stały się w ten
sposób jednostkami wzorcowymi do późniejszej przebudowy 11 pozostałych
jeszcze w służbie krążowników typu C na krążowniki przeciwlotnicze.
|
Po zakończeniu modernizacji HMS Curlew trafił
w maju 1937 roku do 10. Dywizjonu Krążowników, potem zaś do ośrodka
szkoleniowego w Chatham. W sierpniu 1939 roku jako jedna z pierwszych
jednostek Royal Navy otrzymał prototypowy radar (79Z). Próby z jego
wykorzystaniem prowadził do października 1939, trafiając następnie
w skład Home Fleet na obszarze Morza Północnego, ze Scapa Flow jako
główną bazą. W kwietniu został skierowany jako element osłony lotniskowców
HMS Ark Royal i HMS Glorious do Norwegii. Po krótkiej
wizycie w Scapa Flow, w maju znalazł się ponownie w Norwegii, a
dokładniej w fiordzie Ofot (czyli w rejonie Narwiku), gdzie miał
pełnić służbę przeciwlotniczą. 26 maja został trafiony kilkoma bombami
przez niemieckie samoloty Ju 88 z Kampfgeschwader 30. Znajdował
się wówczas nie w samym Ofotfjord, ale w położonym na północ od
niego (za dzisiejszym lotniskiem Evenes) fiordzie Lavang. Zatonął
niedaleko brzegu, przy czym najbliższym punktem odniesienia wydaje
się być miejscowość Skutenes. Zginęło przy tym dziewięć osób z załogi
krążownika, a dodatkowo siły aliantów w Norwegii zostały pozbawione
cennego wsparcia jednostki z najnowszym wówczas wyposażeniem radarowym
na pokładzie, chociaż z drugiej strony, jak wynika z relacji, okręt
nie zatonął gwałtownie, co pozwoliło nie tylko na zdjęcie załogi,
ale także zdemontowanie sporej części uzbrojenia.
|
HMS Curlew po przebudowie w 1937 roku
Picture: Wrecksite
|
|
l
|
|
Wrak HMS Curlew spoczywa na głębokości
maksymalnej 40 metrów i jest określany jako nie wymagający od nurków
znaczących umiejętności i dostępny tym samym także do nowicjuszy.
Tyle, że słaba widoczność wymusza zachowanie niejakiej ostrożności.
W dobrych chwilach może jednak sięgać nawet 15 metrów. Kadłub spoczywa
na dnie zapewne w całości, przy czym znajduje się na stoku, z minimalną
głębokością około 5 metrów. Pomimo ogólnie zachęcającego opisu,
wrak nie wydaje się być często odwiedzany, w każdym razie brak w
sieci łatwo odnajdywalnych zdjęć czy filmów z nurkowania do niego
- w odróżnieniu od licznych materiałów z eksploracji wraków w samym
fiordzie Ofot, zwłaszcza tych z 1940 roku, ale znajdujących się
w bezpośredniej okolicy Narwiku.
|
HMS Curlew tonący w fiordzie Lavang
w maju 1940 roku
Picture: WW2
Cruisers
|
|
l
|
|
l |
Copyright © 2019
by Estraven
|