Okręty typu Gazelle były pierwszymi prawdziwymi małymi krążownikami Kaiserliche Marine. Przed nimi zbudowano w Niemczech jedynie kilka typów awiz (niewielkich uzbrojonych jednostek przeznaczonych do zadań łącznikowych i patrolowych, w niektórych flotach kojarzonych głównie z służbą kolonialną) oraz krążowników typowych dla epoki wiktoriańskiej, czyli słabo uzbrojonych, pozbawionych pancerza i noszących jeszcze dodatkowe ożaglowanie. Chociaż większe od swoich poprzedników i znacznie lepiej uzbrojone, zaliczały się do okrętów niewielkich, wedle późniejszych o kilkadziesiąt lat standardów lokowały się w okolicy dużych niszczycieli, nie dysponowały też krążowniczą prędkością, osiągając tylko 21 węzłów. O ich dziewiętnastowiecznym pochodzeniu świadczyło ponadto ukształtowanie dziobu w formie tarana, co z początkiem XX wieku było już cechą zanikającą. Konstrukcyjnie były krążownikami pancernopokładowymi i jako takie stały się punktem wyjścia dla projektów kolejnych typów niemieckich małych (czy też lekkich) krążowników.

Kartka pocztowa ze zdjęciem SMS Undine
Picture: akpool.co.uk

Zasadnicze lata służby wszystkich dziesięciu krążowników dobiegły końca w 1914 roku, kiedy przeniesiono je w komplecie do rezerwy. Wcześniej wchodziły w skład głównych sił floty i pełniły zazwyczaj zadania rozpoznawcze, chociaż cztery z nich spędziły też pewien w czas w koloniach. Z chwilą wybuchu Wielkiej Wojny przywrócono wszystkie Gazelle do służby, chociaż z pewnością nie były już jednostkami nowoczesnymi i nadawały się głównie do ochrony wybrzeży. Bazowały zwykle na Bałtyku, niemniej dwa z nich, Frauenlob i Ariadne, zostały włączone w skład Hochseeflote. Wojnę przetrwało siedem z nich. Undine padł ofiarą brytyjskiego okrętu podwodnego, Ariadne zatonęła w bitwie koło Helgolandu pod ogniem krążowników liniowych Royal Navy, zaś Frauenlob zginął podczas bitwy jutlandzkiej. Po zakończeniu wojny nie zostały internowane, pozostając w składzie nowej Reichsmarine.

Poza złomowanym w 1920 roku Gazelle, na tyle ciężko uszkodzonym w 1918 roku na minie, iż nie opłacało się już remontować przestarzałego ogólnie okrętu, zostały z początkiem lat dwudziestych zmodernizowane, co objęło nie tylko wymianę uzbrojenia ale także przydanie nowych, kliprowych już dziobów, i służyły potem niemal w komplecie do końca lat trzydziestych, zaś trzy z nich były przez kolejne dziesięć lat wykorzystywane jeszcze jako hulki. W czasie drugiej wojny dwa spośród nich przebudowano na okręty obrony przeciwlotniczej i one trafiły na złom pod koniec lat czterdziestych. Najdłużej przetrwał służący cały czas jako hulk Amazone, który zakończył żywot w 1954 roku. Jeden z krążowników typu Gazelle trafił też do obcej floty: był to wystawiony w 1924 roku na sprzedaż Niobe. Zakupiony wówczas przez Jugosławię otrzymał nową nazwę Dalmacija. Po inwazji Włoch na Jugosławię w kwietniu 1941 został przejęty przez Regia Marina i przemianowany na Cattaro, zaś po zdobyciu go przez Niemców w 1943 powrócił do nazwy Niobe i w tym samym roku został zatopiony przez brytyjskie kutry torpedowe. W sumie całkiem nieźle, jak na małe i powolne lekkie krążowniki.