HIJMS Sakawa (1944)
l
 
Indeks

Aktualnosci
Capital Ships

Nieco historii
Utracone K

Aboukir
Adm. Graf Spee
Adm. Nachimow
Alb. da Barbiano
Alb. da Giussano
Alm. Oquendo
Amphion
Argyll
Armando Diaz
Ashigara
Astoria
Atlanta
Black Prince
Blas de Lezo
Blücher (1908)
Blücher (1937)
Bremen
Brummer
Canberra
Card. Cisneros
Cassandra
Cezare Rossarol
Charleston
Charybdis
Chokai
Cöln (1909)
Cöln (1916)
Cressy
Cristóbal Colón
Curacoa
Curlew
Czerw. Ukraina
Defence
De Ruyter
Dmitrij Donskoj
Dragon
Drake
Dresden (1907)
Dresden (1917)
Durban
Edinburgh
Elbing
Emden
Exeter
Falmouth
Frankfurt
Frauenlob
Friedrich Carl
Furutaka
G. d. Bande Nere
Gius. Garibaldi
Haguro
Hampshire
Helena
Hermes
Hogue
Houston
Huron
Indianapolis
Infanta M. Teresa
Java
Jingyuan
Jintsu
Juneau
Kaiser Joseph I
Karlsruhe
Kinu
Kléber
Komintern
Königsberg
Krasnyj Kawkaz
Kuma
Kumano
Ladoga
Maine
Mainz
Manchester
Maya
Midilli
Mogami
München
Nachi
Neptune
Northampton
Nürnberg (1916)
Pallada
Pathfinder
Penguin
Perth
Pioneer
Prinz Adalbert
Prinz Eugen
Quincy
Raleigh
Rochester
Rostock
Sakawa
San Diego
Scharnhorst
Schurz
Strasbourg II
Sydney
Thames
Undine
Vincennes
Vizcaya
Warrior
Wiesbaden
Wilkes-Barre
Zenta
Zhiyuan

Położenie stępki 21.11.1942
Wodowanie 09.04.1944
W służbie od 30.11.1944
Modernizacje -
Zatopiony 02.07.1946
Typ Agano, liczba jednostek w typie 4
Wyporność 6 652, pełna 8 534 ts
Wymiary d-174,1 s-15,2 z-5,63 m
Uzbrojenie 6x152, 4x76, 48x25 mm
Pancerz pb 60-55, pp 20 mm
Prędkość maks. 35 w
Załoga 730

l

Lekki krążownik Sakawa w okresie służby
Picture: Wikiwand
Podobnie jak Niemcy czy Włochy, Japonia przez lata trzymała się jednego wzoru lekkiego krążownika, rozwijanego i udoskonalanego w latach 1917-1925 i reprezentowanego przez cztery kolejne typy: Tenryu, Kuma, Nagara i Sendai. Potem, za sprawą uzgodnień traktatowych, budowa krążowników tej podklasy ustała, chociaż wcześniej zdążono wprowadzić do służby jedyny w swoim typie, eksperymentalny lekki krążownik Yubari (1923), który trzynaście lat później stał się punktem wyjścia przy projektowaniu nowych, bardziej nowoczesnych okrętów. Były one większe od poprzedników, o zgrabnej sylwetce i trochę lepiej uzbrojone. Uchodziły za udane konstrukcje i jako jedne z nielicznych wśród japońskich krążowników nie były przeładowane nadbudówkami i nie miały problemów ze statecznością. Za najważniejsze uzbrojenie na ich pokładach uznawano osiem wyrzutni torpedowych, uzbrojenie artyleryjskie traktując jako drugo i trzeciorzędne. Miało to niewątpliwie związek z faktem, iż we flocie japońskiej lekkim krążownikom przypisywano przede wszystkim rolę przewodników flotylli, czyli okrętów mających współpracować ściśle z niszczycielami i realizujących zadania typowe dla niszczycieli. Inaczej, niż w US Navy czy, zwłaszcza, Royal Navy, gdzie rola lekkich krążowników była szerzej definiowana.

Sakawa w Sasebo w listopadzie 1944 roku, krótko przed wejściem do służby
Picture: Mikasa Memorial Museum via Wikipedia
Podstawowa wada typu Agano wiązała się z faktem, że okręty te powstały zbyt późno. Pierwszy z nich wszedł do służby w 1942 roku, ostatni w 1944, czyli w schyłkowym okresie Połączonej Floty, kiedy braki paliwa i dominacja US Navy na morzu i w powietrzu nie dawały szansy na powodzenie operacji w rodzaju tych z początku wojny. Pierwsze trzy zostały zatopione między lutym 44 a kwietniem 45, zaś Sakawa, który został wprowadzony do służby jako ostatni, został przejęty po wojnie przez USA. Z kolejnego rozpoczętego typu Oyodo ukończono przed kapitulacją tylko jedną z siedmiu planowanych jednostek, pokrewną mocno zresztą typowi Agano, ale przewidzianą do współdziałania z grupami okrętów podwodnych. Jak można się domyślić, nigdy nie miała okazji wystąpić w tej roli i została zatopiona w lipcu 1945 roku.
l

Lekki krążownik Sakawa po kapitulacji w bazie marynarki wojennej w Sasebo w 1945 roku
Picture: US Navy photo, colorized by Irootoko, Jr. via Combined Fleet
Historia służby krążownika Sakawa była zdecydowanie krótka. Gdy z końcem listopada 1944 roku osiągnął gotowość bojową, potęga cesarskiej floty była już wspomnieniem. W styczniu 1945 został wprawdzie jednostką flagową 11. Dywizjonu Niszczycieli i wziął udział w serii ćwiczeń na wodach wewnętrznych Japonii (testowano farbę mającą pochłaniać promieniowanie radarowe), jednak gdy 1 kwietnia dywizjon otrzymał rozkaz udziału w operacji Ten-Go, czyli samobójczej wyprawie w kierunku Okinawy, braki paliwa skutecznie to uniemożliwiły. W ten sposób dane mu było przeżyć zarówno pancernik Yamato, jak i bliźniaczego Yahagi, które zostały zatopione podczas tej operacji. Ocalał również podczas ataków samolotów US Navy na stocznię w Maizuri, gdzie wówczas przebywał, i po kapitulacji Japonii trafił w całkiem niezłym stanie w ręce Amerykanów. Ci wykorzystywali go przez kilka następnych miesięcy (z dotychczasową głównie załogą, ale po rozbrojeniu) do ewakuacji żołnierzy cesarskich z odległych garnizonów, jak Palau, Nowa Gwinea czy Korea. Z końcem lutego wrócił do Jokosuki, gdzie został formalnie przekazany przedstawicielom Stanów Zjednoczonych.

Lekki krążownik Sakawa po kapitulacji w bazie marynarki wojennej w Sasebo, 15 października 1945 roku
Picture: US Navy photo via Wikipedia
13 marca 1946 roku Sakawa wyszedł z Jokosuki, tym razem już z amerykańską załogą wspartą tylko przez jedenastu techników. Wcześniej trzeba było doprowadzić okręt do stanu używalności, między innymi przez usunięcie wody z zęz (co trwało aż 36 godzin) oraz umniejszenie jakoś plagi szczurów, które namnożyły się w różnych zakamarkach. Razem z krążownikiem w drogę do atolu Eniwetok wyruszył pancernik Nagato. Jakieś 300 mil od celu maszyny Sakawy wysiadły i okręt liniowy wziął go na hol, niemniej krótko później sam doznał eksplozji kotła i na dodatek skończyło mu się paliwo. Skierowano wprawdzie do zespołu przepływający w miarę niedaleko tankowiec, ten jednak wszedł na skały i ostatecznie przysłało po oba okręty holowniki. Krążownik dotarł do Eniwetok 1 kwietnia, Nagato cztery dni później. Na atolu doszło do osobliwego aktu sabotażu ze strony pięciu amerykańskich marynarzy, którzy uszkodzili szereg systemów okrętu w nadziei, że gdy stanie się on nie do użytku, zostaną zwolnieni z obowiązku służby na okropnie zaniedbanym półwraku. Marynarze trafili przed sąd polowy, zaś okręt, po trwających cztery dni naprawach, skierował się do atolu Bikini.

Lekki krążownik Sakawa na atolu Bikini
Picture: All World Wars

Sakawa po pierwszej eksplozji, krótko przed zatonięciem
Picture: Offical US Navy photo, # 80-G-628355
Podczas przygotowań do pierwszego wybuchu atomowego w ramach operacji Crossroads na pokładzie krążownika ustawiono szereg klatek ze zwierzętami, aby poznać wpływ eksplozji na żywe organizmy. Pierwszy test, Able, miał miejsce 1 lipca 1946 roku. Zrzucona z samolotu bomba miała eksplodować nad pancernikiem Nevada, zboczyła jednak trochę z drogi i to Sakawa znalazł się niemal dokładnie pod punktem zero. Ładunek eksplodował jakieś 450 metrów ponad i trochę na prawo od rufy okrętu. Fala uderzeniowa zmiażdżyła niemal wszystkie nadbudówki i mocno uszkodziła rufową część kadłuba. Następnego dnia dało się zauważyć, że okręt zaczyna tonąć i chociaż podjęto taką próbę, nie udało się doprowadzić go na mieliznę. Najpierw poszła pod wodę rufa, która oparła się o dno, potem reszta kadłuba. Podczas drugiego wybuchu (Baker, 25 lipca), tym razem podwodnego, epicentrum znajdowało się około 150 metrów od leżącego na dnie krążownika. I tym razem fala uderzeniowa dokonała szeregu zniszczeń, zmiatając z pokładu resztę nadbudówek (głównie mostek), silnie deformując kadłub i wkopując niejako pozostałości okrętu głębiej w piasek na dnie.
l

Przednie wieże krążownika (działa usunięto z nich wcześniej)
Picture: Kevin Denlay Arawasi

Spoczywający na dnie obok wraku mostek
Picture: Kevin Denlay Arawasi
Sakawa zatonął na głębokości 61 metrów na równej stępce, niemniej po drugiej eksplozji, która zapewne przesunęła wrak, zastygł z przechyłem około 18 stopni na lewą burtę, która została wbita w piasek niemal do wysokości pokładu. Prawa burta jest w dużym stopniu odsłonięta z wyjątkiem rufy, która ledwie wystaje ponad dno. Rufa i dziób uległy przy tym silnym odkształceniom, zaś przednia nadbudówka z mostkiem, która ocalała po teście Able, osunęła się podczas testu Baker na dno obok lewej burty. Jedynym elementem pozostałym na pokładzie są trzy wieże artylerii głównej, pozbawione jednak dział usuniętych jakiś czas po kapitulacji w ramach nieodwołalnego rozbrajania krążownika.

Przednia wieża artyleryjska, zdeformowana od fal uderzeniowych
Picture: Kevin Denlay Arawasi

Pokład dziobowy ze śladami działania fal uderzeniowych
Picture: Kevin Denlay Arawasi
Wrak Sakawy jest jedną z reklamowanych oficjalnie atrakcji atolu Bikini, który chyba żyje obecnie z amatorów nurkowania ściągających do jedynego w swoim rodzaju "podwodnego parku atrakcji" oferującego zwiedzanie dwóch pancerników, lotniskowca, krążownika i szeregu mniejszych jednostek. Pod tym względem jedyną konkurencją dla niego może być Scapa Flow, niemniej Orkady nie gwarantują podobnej widoczności pod wodą i mają całkiem inny klimat (no i dwa wielkie wraki są tam wyłączone z nurkowania jako obiekty pod szczególną ochroną). Sądząc po sieciowych relacjach można jednak zauważyć, że wrak Sakawy uchodzi jakby za mniej atrakcyjny od pozostałych i jest chyba rzadziej odwiedzany.
l
Zapis ruchów krążownika Sakawa na stronie Combined Fleet
Opis wraku krążownika Sakawa: Lust4Rust
Zdjęcia z wraku: Kevin Denlay Album
l
Copyright © 2018 by Estraven