HIJMS Sakawa (1944) |
l |
|
|
Położenie stępki
21.11.1942
Wodowanie 09.04.1944
W służbie od 30.11.1944
Modernizacje -
Zatopiony 02.07.1946
Typ Agano, liczba jednostek w typie 4 |
Wyporność
6 652, pełna 8 534 ts
Wymiary d-174,1 s-15,2 z-5,63 m
Uzbrojenie 6x152, 4x76, 48x25 mm
Pancerz pb 60-55, pp 20 mm
Prędkość maks. 35 w
Załoga 730 |
|
l
|
|
Lekki krążownik Sakawa w okresie służby
Picture: Wikiwand
|
Podobnie jak Niemcy czy Włochy, Japonia przez
lata trzymała się jednego wzoru lekkiego krążownika, rozwijanego
i udoskonalanego w latach 1917-1925 i reprezentowanego przez cztery
kolejne typy: Tenryu, Kuma, Nagara i Sendai. Potem, za sprawą uzgodnień
traktatowych, budowa krążowników tej podklasy ustała, chociaż wcześniej
zdążono wprowadzić do służby jedyny w swoim typie, eksperymentalny
lekki krążownik Yubari (1923), który trzynaście lat później
stał się punktem wyjścia przy projektowaniu nowych, bardziej nowoczesnych
okrętów. Były one większe od poprzedników, o zgrabnej sylwetce i
trochę lepiej uzbrojone. Uchodziły za udane konstrukcje i jako jedne
z nielicznych wśród japońskich krążowników nie były przeładowane
nadbudówkami i nie miały problemów ze statecznością. Za najważniejsze
uzbrojenie na ich pokładach uznawano osiem wyrzutni torpedowych,
uzbrojenie artyleryjskie traktując jako drugo i trzeciorzędne. Miało
to niewątpliwie związek z faktem, iż we flocie japońskiej lekkim
krążownikom przypisywano przede wszystkim rolę przewodników flotylli,
czyli okrętów mających współpracować ściśle z niszczycielami i realizujących
zadania typowe dla niszczycieli. Inaczej, niż w US Navy czy, zwłaszcza,
Royal Navy, gdzie rola lekkich krążowników była szerzej definiowana.
|
Sakawa w Sasebo w listopadzie 1944 roku,
krótko przed wejściem do służby
Picture: Mikasa Memorial Museum via Wikipedia
|
Podstawowa wada typu Agano wiązała się z faktem,
że okręty te powstały zbyt późno. Pierwszy z nich wszedł do służby
w 1942 roku, ostatni w 1944, czyli w schyłkowym okresie Połączonej
Floty, kiedy braki paliwa i dominacja US Navy na morzu i w powietrzu
nie dawały szansy na powodzenie operacji w rodzaju tych z początku
wojny. Pierwsze trzy zostały zatopione między lutym 44 a kwietniem
45, zaś Sakawa, który został wprowadzony do służby jako ostatni,
został przejęty po wojnie przez USA. Z kolejnego rozpoczętego typu
Oyodo ukończono przed kapitulacją tylko jedną z siedmiu planowanych
jednostek, pokrewną mocno zresztą typowi Agano, ale przewidzianą
do współdziałania z grupami okrętów podwodnych. Jak można się domyślić,
nigdy nie miała okazji wystąpić w tej roli i została zatopiona w
lipcu 1945 roku.
|
|
l
|
|
Lekki krążownik Sakawa po kapitulacji
w bazie marynarki wojennej w Sasebo w 1945 roku
Picture: US Navy photo, colorized by Irootoko, Jr. via Combined
Fleet
|
Historia służby krążownika Sakawa była
zdecydowanie krótka. Gdy z końcem listopada 1944 roku osiągnął gotowość
bojową, potęga cesarskiej floty była już wspomnieniem. W styczniu
1945 został wprawdzie jednostką flagową 11. Dywizjonu Niszczycieli
i wziął udział w serii ćwiczeń na wodach wewnętrznych Japonii (testowano
farbę mającą pochłaniać promieniowanie radarowe), jednak gdy 1 kwietnia
dywizjon otrzymał rozkaz udziału w operacji Ten-Go, czyli samobójczej
wyprawie w kierunku Okinawy, braki paliwa skutecznie to uniemożliwiły.
W ten sposób dane mu było przeżyć zarówno pancernik
Yamato, jak i bliźniaczego Yahagi, które zostały zatopione
podczas tej operacji. Ocalał również podczas ataków samolotów US
Navy na stocznię w Maizuri, gdzie wówczas przebywał, i po kapitulacji
Japonii trafił w całkiem niezłym stanie w ręce Amerykanów. Ci wykorzystywali
go przez kilka następnych miesięcy (z dotychczasową głównie załogą,
ale po rozbrojeniu) do ewakuacji żołnierzy cesarskich z odległych
garnizonów, jak Palau, Nowa Gwinea czy Korea. Z końcem lutego wrócił
do Jokosuki, gdzie został formalnie przekazany przedstawicielom
Stanów Zjednoczonych.
|
Lekki krążownik Sakawa po kapitulacji
w bazie marynarki wojennej w Sasebo, 15 października 1945 roku
Picture: US Navy photo via Wikipedia
|
13 marca 1946 roku Sakawa wyszedł z Jokosuki,
tym razem już z amerykańską załogą wspartą tylko przez jedenastu
techników. Wcześniej trzeba było doprowadzić okręt do stanu używalności,
między innymi przez usunięcie wody z zęz (co trwało aż 36 godzin)
oraz umniejszenie jakoś plagi szczurów, które namnożyły się w różnych
zakamarkach. Razem z krążownikiem w drogę do atolu Eniwetok wyruszył
pancernik
Nagato. Jakieś 300 mil od celu maszyny Sakawy wysiadły
i okręt liniowy wziął go na hol, niemniej krótko później sam doznał
eksplozji kotła i na dodatek skończyło mu się paliwo. Skierowano
wprawdzie do zespołu przepływający w miarę niedaleko tankowiec,
ten jednak wszedł na skały i ostatecznie przysłało po oba okręty
holowniki. Krążownik dotarł do Eniwetok 1 kwietnia, Nagato
cztery dni później. Na atolu doszło do osobliwego aktu sabotażu
ze strony pięciu amerykańskich marynarzy, którzy uszkodzili szereg
systemów okrętu w nadziei, że gdy stanie się on nie do użytku, zostaną
zwolnieni z obowiązku służby na okropnie zaniedbanym półwraku. Marynarze
trafili przed sąd polowy, zaś okręt, po trwających cztery dni naprawach,
skierował się do atolu Bikini.
|
|
Sakawa po pierwszej eksplozji, krótko
przed zatonięciem
Picture: Offical US Navy photo, # 80-G-628355
|
Podczas przygotowań do pierwszego wybuchu atomowego
w ramach operacji Crossroads na pokładzie krążownika ustawiono szereg
klatek ze zwierzętami, aby poznać wpływ eksplozji na żywe organizmy.
Pierwszy test, Able, miał miejsce 1 lipca 1946 roku. Zrzucona z
samolotu bomba miała eksplodować nad pancernikiem Nevada,
zboczyła jednak trochę z drogi i to Sakawa znalazł się niemal
dokładnie pod punktem zero. Ładunek eksplodował jakieś 450 metrów
ponad i trochę na prawo od rufy okrętu. Fala uderzeniowa zmiażdżyła
niemal wszystkie nadbudówki i mocno uszkodziła rufową część kadłuba.
Następnego dnia dało się zauważyć, że okręt zaczyna tonąć i chociaż
podjęto taką próbę, nie udało się doprowadzić go na mieliznę. Najpierw
poszła pod wodę rufa, która oparła się o dno, potem reszta kadłuba.
Podczas drugiego wybuchu (Baker, 25 lipca), tym razem podwodnego,
epicentrum znajdowało się około 150 metrów od leżącego na dnie krążownika.
I tym razem fala uderzeniowa dokonała szeregu zniszczeń, zmiatając
z pokładu resztę nadbudówek (głównie mostek), silnie deformując
kadłub i wkopując niejako pozostałości okrętu głębiej w piasek na
dnie.
|
|
l
|
|
Przednie wieże krążownika (działa usunięto z
nich wcześniej)
Picture: Kevin Denlay
Arawasi
|
Spoczywający na dnie obok wraku mostek
Picture: Kevin Denlay
Arawasi
|
Sakawa zatonął na głębokości 61 metrów
na równej stępce, niemniej po drugiej eksplozji, która zapewne przesunęła
wrak, zastygł z przechyłem około 18 stopni na lewą burtę, która
została wbita w piasek niemal do wysokości pokładu. Prawa burta
jest w dużym stopniu odsłonięta z wyjątkiem rufy, która ledwie wystaje
ponad dno. Rufa i dziób uległy przy tym silnym odkształceniom, zaś
przednia nadbudówka z mostkiem, która ocalała po teście Able, osunęła
się podczas testu Baker na dno obok lewej burty. Jedynym elementem
pozostałym na pokładzie są trzy wieże artylerii głównej, pozbawione
jednak dział usuniętych jakiś czas po kapitulacji w ramach nieodwołalnego
rozbrajania krążownika.
|
Przednia wieża artyleryjska, zdeformowana od
fal uderzeniowych
Picture: Kevin Denlay
Arawasi
|
Pokład dziobowy ze śladami działania fal uderzeniowych
Picture: Kevin Denlay
Arawasi
|
Wrak Sakawy jest jedną z reklamowanych
oficjalnie atrakcji atolu Bikini, który chyba żyje obecnie z amatorów
nurkowania ściągających do jedynego w swoim rodzaju "podwodnego
parku atrakcji" oferującego zwiedzanie dwóch pancerników, lotniskowca,
krążownika i szeregu mniejszych jednostek. Pod tym względem jedyną
konkurencją dla niego może być Scapa Flow, niemniej Orkady nie gwarantują
podobnej widoczności pod wodą i mają całkiem inny klimat (no i dwa
wielkie wraki są tam wyłączone z nurkowania jako obiekty pod szczególną
ochroną). Sądząc po sieciowych relacjach można jednak zauważyć,
że wrak Sakawy uchodzi jakby za mniej atrakcyjny od pozostałych
i jest chyba rzadziej odwiedzany.
|
|
l
|
|
l |
Copyright © 2018
by Estraven
|