SATS General Botha w 1925 roku, Simon's Town
Picture: SA Navy Museum Archives via Wikimedia

Ukończony w lipcu 1889 HMS Thames nie wszedł nigdy tak naprawdę do służby w Royal Navy, czy też nie służył w niej nigdy w roli, do której został zaprojektowany, czyli jako pełnoprawny krążownik. Zaraz po zakończeniu prac stoczniowych został skierowany do rezerwy i dopiero w 1902 roku obsadzono go czasowo załogą skompletowaną z marynarzy służących na modernizowanym właśnie pancerniku HMS Empress of India i wykorzystano następnie - przez rok - jako jednostkę chroniącą port w Queensland w Irlandii. W 1903 dostosowano go do roli jednostki obsługi okrętów podwodnych i tę służbę pełnił do 1917 roku (w Sheerness, Portmouth i Campbeltown). W 1919 został wykreślony ze stanu floty.

Nie zakończyło to jednak jego żywota, jak stało się to podówczas w przypadku bliźniaczego HMS Forth (pozostałe dwie jednostki typu, HMS Mersey i HMS Severn, sprzedano na złom już w 1905 roku). W 1920 został zakupiony przez Thomasa B. Davisa, południowoafrykańskiego przedsiębiorcę, który pragnął w tej sposób upamiętnić swojego syna, poległego podczas Wielkiej Wojny. Po niejakich pracach remontowych okręt został przeprowadzony do Cape Town w Związku Południowej Afryki (jak wówczas nazywało się to państwo). Do celu podróży dotarł 26 marca 1921 roku. Został tam uroczyście powitany, zaś nadzór nad jednostką przekazano stowarzyszeniu, mającemu zajmować się szkoleniem morskim brytyjskiej i południowoafrykańskiej młodzieży męskiej. Wówczas też okręt otrzymał nową nazwę SATS General Botha (skrót oznaczał South African Training Ship, zaś Botha był pierwszym premierem Związku Południowej Afryki).

General Botha był wykorzystywany jako jednostka szkoleniowa przez blisko dwadzieścia lat, przechodząc w tym czasie szereg przeróbek, w trakcie których ubywało mu cech okrętu wojennego. W połowie 1925 roku usunięto z niego maszyny i komin dla lepszego dostosowania wnętrza kadłuba do nowej funkcji. Pod koniec lat trzydziestych zdemontowano także działa i kotły, zmieniając byłe przestrzenie maszynowe w salę gimnastyczną. Wiele sugeruje, że jednostka cieszyła się wówczas w ZPA sporą sławą i zwracała też uwagę czynników oficjalnych z Wielkiej Brytanii. Niemniej we wrześniu 1939 roku, dzień po wypowiedzeniu przez Południową Afrykę wojny III Rzeszy, stowarzyszenie oddało Generala Bothę do dyspozycji Royal Navy. Oferta ta początkowo nie została przyjęta, niemniej chłopców z kursu i tak przesiedlono na ląd. Ostatecznie RN przejęła okręt w 1942 roku, przywracając mu dawną nazwę HMS Thames, i wykorzystując go przez kilka kolejnych lat jako hulk mieszkalny oraz pływające więzienie.

SATS General Botha; obraz Tima Johnsona (olej na płótnie), zamówiony w 2009 roku przez General Botha Old Boys Association, TJVGallery

Gdy Thames wrócił po wojnie pod nadzór stowarzyszenia, jego stan okazał się na tyle opłakany, iż nie podjęto się remontu jednostki. W maju 1947 roku został zatopiony ogniem baterii brzegowej niemal dokładnie pośrodku półkolistej False Bay, zatoki nad którą leży Cape Town. Zaś przez nieco złożoną historię, która przypadła mu w udziale, dzisiaj General Botha bywa wymieniany w różnych źródłach niemal równoprawnie pod oboma swoimi nazwami.

We wnętrzu kadłuba wraku SATS General Botha
Picture: Jean Tresfon via Wikitravel

Podstawa stanowiska przedniego działa SATS General Botha
Picture: Jean Tresfon via Wikitravel

Miejsce spoczynku wraku zapewne nigdy nie było szczególną tajemnicą, trudno też powiedzieć, kiedy pierwszy raz go opisano. Wiadomo niemniej, że znajduje się on na głębokości 54 metrów, z najwyższym punktem na poziomie 47 metrów pod powierzchnią wody, i że opadł tam na równej stępce. Wygląda na całkiem dobrze zachowany, chociaż upływ czasu zrobił swoje. Jakkolwiek kadłub nie jest zasadniczo zniekształcony, korozja mocno go nadgryzła, zaś niższe partie burt wybrzuszyły się, zapewne na skutek ogólnego zapadania się konstrukcji. Brakuje też już nadbudówek i sporych połaci pokładu, zwłaszcza na dziobie i na rufie. Przedni maszt spoczywa pod kątem prostym do kadłuba na dnie zaraz przy lewej burcie. Sądząc po dostępnych w sieci materiałach wrak jest całkiem popularnym celem nurkowań.

Szkic wraku SATS General Botha z 2006 roku
Picture: Peter Southwood via Wikitravel

Dziób wraku SATS General Botha
Picture: Jean Tresfon via Wikitravel