USS Huron (CA-9) |
l |
|
|
Położenie stępki
30.09.1902
Wodowanie 21.07.1904
W służbie od 27.01.1908
Modernizacje 1916
Zatopiony 18.02.1961
Typ Pennsylvania, liczba jednostek w typie 6 |
Wyporność
13 680 ts, 15 138 ts (pełna)
Wymiary d-153,59 s-21,18 z-7,34 m
Uzbrojenie 4x203, 14x152, 18x76, 12x47 mm
Pancerz pb 152-127, pp 102-38 mm
Prędkość maks. 22,15 w
Załoga 889 |
|
l
|
|
Amerykańskie krążowniki pancerne powstawały
w niejakich bólach, związanych przede wszystkim z procesem industrializacji
Stanów Zjednoczonych, które pod koniec XIX stulecia nie były jeszcze
pod żadnym względem światową potęgą. Tamtejszy przemysł stoczniowy
też zdobywał dopiero ostrogi oraz gromadził doświadczenie, potrzebne
do zbudowania liczącej się floty. Z tego też powodu pierwsze cięższe
jednostki US Navy miały charakter raczej eksperymentalny i różniły
się nieco od konstrukcji europejskich. Pierwszy krążownik pancerny
wszedł do służby w USA w 1895 roku (
USS Maine) jako ACR-1, chociaż określany bywał również "pancernikiem
drugiej klasy". Po nim pojawiły się jeszcze dwa jedyne w swoich
typach krążowniki
USS New York i USS Brooklyn i dopiero w roku finansowym
1910 przewidziano budowę całej serii jednostek, nazwanej potem typem
Pennsylvania, których wprowadzenie do służby miało podreperować
stan US Navy po wojnie amerykańsko hiszpańskiej. Zaraz po nich zamówiono
jeszcze cztery dość podobne, ale większe, silniejsze i lepiej opancerzone
okręty typu Tennessee (które mocno już nawiązywały do europejskich
wzorców). Ostatni z nich wszedł do służby w 1908 roku, czyli w nastałej
właśnie erze drednotów i krążowników liniowych, gdy krążowniki pancerne
traciły szybko rację bytu. Z tego też powodu były to ostatnie jednostki
owej klasy, zbudowane w USA, zaś cała historia amerykańskich krążowników
pancernych zamknęła się w trzynastu jednostkach.
|
USS South Dakota, kolorowana pocztówka
z epoki
Photo: Krieisier
|
Początkowo nosiły one oznaczenie ACR (od: Armoured
CRuiser), które zmieniono w 1920 roku na CA, stosowane w późniejszych
latach także wobec ciężkich krążowników. Drugie, co się zmieniło,
to ich nazwy, nadawane przy wodowaniu na cześć poszczególnych stanów.
Pod tym względem krążowniki pancerne były zrównywane z budowanymi
w tym samym czasie pancernikami, ale po niejakim uporządkowaniu
polityki nazewniczej w 1911 roku nazwy stanów zaczęto nadawać już
wyłącznie drednotom, dla krążowników wszystkich podklas rezerwując
nazwy miast, znaczących historycznie miejscowości albo terytoriów
zależnych. W ten sposób USS South Dakota został przemianowany
w 1920 roku na USS Huron, żeby zwolnić nazwę dla planowanego
(ale nieukończonego) pancernika typu South Dakota. To samo spotkało
wówczas wszystkie pozostałe jeszcze w służbie krążowniki pancerne.
|
Liczący sześć jednostek typ Pennsylvania był
kilkukrotnie poddawany modernizacjom, których najbardziej widocznym
skutkiem były zamiana przedniego masztu na kratownicowy, co przeprowadzono
około 1911 roku. W podobnym okresie wymieniono na nich działa 203/40
na nowszy typ typu Mark 6 (203/45), zaś w latach poprzedzających
przystąpienie USA do Wielkiej Wojny na niektórych jednostkach zamontowano
wyposażenie lotnicze. Już w okresie wojny zdjęto z nich większość
kazamatowych dział 152 mm, same zaś kazamaty ze względów bezpieczeństwa
zostały zaślepione. Po 1919 roku wymieniono na kilku okrętach kotły,
zaś w latach 1922-23 poważnie zastanawiano się nad modernizacją
posiadanych wciąż jednostek (obu typów, Pennsylvania i Tennessee),
polegającą między innymi na wymianie wież działowych na potrójne
(jak na typie Pensacola), wymianie kotłów i maszyn dla uzyskania
prędkości do 27 węzłów, wzmocnieniu opancerzenia i przydaniu całkiem
nowego dziobu, zapewniającego większą dzielność morską. Przebudowa
taka upodobniłaby stare krążowniki pancerne do późniejszych ciężkich
krążowników, ostatecznie jednak z niej zrezygnowano. Wszystkie jednostki
(poza utraconym w 1918 roku
San Diego) zostały wycofane ze służby w latach dwudziestych
i w 1930 sprzedane na złom. Tylko niekompletny kadłub Hurona
otrzymał niejako drugie życie.
|
|
l
|
|
USS
Huron - w nieznanej lokalizacji, ale już po zmianie nazwy,
co miało miejsce 17 lipca 1920 roku
Picture #108808 of U.S.
Naval Historical Center
|
Wprawdzie USS South Dakota była od zarania
służby jednostką przestarzałą, pozostawała w składzie wyjątkowo
długo, jak na krążownik pancerny. Na dodatek służba ta, chociaż
nie zapisała się szczególnie w historii, była dość urozmaicona.
W pierwszych je latach okręt pozostawał na Pacyfiku, krążąc między
portami amerykańskiego zachodniego wybrzeża, zaś po ostatecznym
przejęciu przez flotę w końcu maja 1908 roku, wyprawiając się także
na Samoa, następnie zaś odwiedzając jeszcze Wyspy Admiralicji, Filipiny,
Chiny i Japonię. Podobny rejs, obejmujące również Hawaje i Mariany,
odbył się w 1911 roku. W 1913 krążownik został przesunięty do rezerwy,
gdzie pozostawał z przerwami (i z różnym stanem obsady) aż do kwietnia
1917 roku, co wiązało się z przystąpieniem Stanów Zjednoczonych
do Wielkiej Wojny.
|
Wraz z włączeniem się USA do działań wojennych
USS South Dakota została przeniesiona na Atlantyk, gdzie
wraz z trzema siostrzanymi jednostkami pełniła służbę patrolową
w oparciu o brazylijskie porty. Pozostając przez ten czasie na Południowym
Atlantyku miała także co najmniej jeden epizod służby konwojowej,
doprowadzając ochraniane statki na środek oceanu, gdzie podopieczni
zostali przekazani krążownikom Royal Navy. Po ogłoszeniu zawieszenia
broni okręt da razy zawitał do Brestu zabierając stamtąd amerykańskie
oddziały, wracające z Europy do domu. Latem 1919 roku krążownik
powrócił na Pacyfik, gdzie został włączony w skład Floty Azjatyckiej.
Pozostał w niej kolejnych siedem lat (od 17 lipca 1920 już jako
USS Huron). Pod koniec 1919 miały miejsce ponowne odwiedziny
portów w Chinach i Japonii, po czym okręt został skierowany w rejon
Władywostoku, gdzie Bolszewicy uzyskiwali już wyraźną przewagę na
Białymi, co oznaczało spore problemy także i dla amerykańskich oddziałów
interwentów. Krążownik pozostał w tym rejonie do wiosny, wcześniej
jednak załodze przyszło doświadczyć okrutnie mroźnej zimy, zaś część
ludzi z krążownika (który wysłał na ląd cztery kompanie), starła
się nawet z przeciwnikiem, ponosząc przy tym pewne straty. W marcu
1920 okręt przeszedł na krótko do Japonii, w kwietniu wracając jeszcze
na jakiś czas pod Władywostok, żeby zmienić tam krążownik USS Albany.
|
|
We wrześniu 1923 roku okręt został włączony
do grupy jednostek, mających udzielić wparcia Japonii po wielkim
trzęsieniu ziemi (z Kanto jako epicentrum). US Navy służyła w tym
przypadku pomocą medyczną, racjami żywnościowymi i ubraniami. W
kolejnych latach USS Huron krążył głównie między portami
Japonii, Chin i Filipin, aż ostatecznie 31 grudnia 1926 opuścił
po raz ostatni Manilę i przeszedł do Puget Sound, gdzie 17 czerwca
1927 został oficjalnie wycofany ze służby. Do 15 listopada 1929
pozostawał jeszcze formalnie w rezerwie, aż 11 lutego 1930 został
sprzedany na złom - nominalnie w ramach realizacji postanowień konferencji
londyńskiej o dalszej redukcji stanu flot, w praktyce jednak i dotarł
już do kresu swojego czasu, pozostając w służbie blisko dwadzieścia
lat - i to lat szczególnych, w okresie, gdy wymogi stawiane przed
okrętami wojennymi zmieniały się szybciej, niż kiedykolwiek wcześniej.
|
|
l
|
|
W ramach złomowania krążownik został pozbawiony
uzbrojenia, nadbudówek, maszyn i części kadłuba do linii wodnej
i w tym stanie został zakupiony przez Powell River Company, Ltd.
W sierpniu 1931 przeholowano nabytek do Powell River w Kanadzie
(w obszarze Kolumbii Brytyjskiej) nad tak zwanym Morzem Saliskim
(Salish Sea), będącym częścią Pacyfiku. Kadłub został tam zakotwiczony
jako pływający falochron, mający osłaniać nawodne składowisko wielkiego
zakładu przeróbki drewna (oraz papierni). Dołączył w tej roli do
kadłuba krążownika pancernopokładowego
USS Charleston, który trafił tam w październiku poprzedniego
roku. Rozpoznanie w nim byłego krążownika wymagało zapewne niejakiej
uwagi, gdyż widać było dokładnie i tylko to, co w czasie świetności
okrętu ukryte było pod wodą, niemniej po odciążeniu zaprezentowało
się w całej okazałości, ze sterem i osłonami nieobecnych już wałów
śrubowych włącznie.
|
Wodne składowisko drewna w Powell River z osłaniającym
je kadłubem Hurona (zapewne w latach czterdziestych)
Picture: Powell River Historical Museum and Archives on
Facebook
|
Oba kadłuby wypełniały swoją rolę zapewne do
końca lat czterdziestych, gdy falochrony zostały uzupełnione o nowe
jednostki, w tym cały komplet unikatowych betonowych kadłubów -
trwalszych jednak w podobnej sytuacji, niż kadłuby stalowe. Huron
został wówczas odsunięty dalej od brzegu, niemniej nadal dbano o
niego, usuwając regularnie zbierającą się w środku deszczówkę. 18
lutego 1961 roku silna burza spowodowała jednak zatonięcie kadłuba
Hurona na głębokości 24 metrów. Wedle wszelkich znaków spoczywa
on tam do dziś, chociaż zapewne nie jest popularnym miejscem nurkowań.
Charleston został w tym samym roku przeholowany do wyspy
Vancouver, gdzie osadzono go na brzegu.
|
|
l
|
|
l |
Copyright © 2020
by Estraven
|