SMS Wiesbaden (1915) |
l |
|
|
Położenie stępki
1913
Wodowanie 20.01.1915
W służbie od 23.08.1915
Modernizacje -
Zatopiony 31.05.1916
Typ Wiesbaden, liczba jednostek w typie 2 |
Wyporność
5 180, pełna 6 601 ts
Wymiary d-145,3 s-13,9 z-5,76 m
Uzbrojenie 8x150, 2x8,8 mm
Pancerz pb 60-18, pp 60-20 mm
Prędkość maks. 27,5 w
Załoga 474 |
|
l
|
|
Kaiserliche Marine realizowała konsekwentnie
swój program rozbudowy floty aż do połowy Wielkiej Wojny, gdy zmieniające
się priorytety i ograniczenia materiałowe wymusiły wiele zmian,
wcześniej jednak co roku wprowadzano do służby kolejne z zaplanowanych
jednostek i dwa krążowniki typu Wiesbaden należały do tej grupy.
Od poprzedniego typu, Graudenz, różniły się w niewielkim stopniu,
chociaż zastosowano w nich, po raz pierwszy na niemieckich lekkich
(czy małych) krążownikach artylerię kalibru 150 mm, co lokowało
oba okręty o wiele bliżej "prawdziwych" krążowników, niż
w przypadku poprzednich serii, mających działa kalibru 105 mm, w
późniejszym okresie typowe raczej dla niszczycieli. Od strony konstrukcyjnej
były niejakim rozwinięciem krążowników pancernopokładowych, ponieważ
niezależnie od pancerza pokładowego, opadającego skosami ku burtom,
miały także pancerz burtowy o porównywalnej grubości, dochodzącej
do 6 centymetrów. Oprócz wyrzutni torpedowych otrzymały też możliwość
zabierania 120 min morskich. Napęd stanowiły już turbiny (z którymi
do tego czasu niemiecki przemysł niezbyt sobie radził) oraz opalane
wyłącznie ropą kotły. Można więc powiedzieć, że sumarycznie obie
jednostki reprezentowały pewien skok jakościowy wobec wcześniejszych
serii.
|
|
l
|
|
Po wejściu do służby SMS Wiesbaden został
przydzielony wraz ze swoim bliźniakiem
SMS Frankfurt do 2. Grupy Zwiadowczej, działającej na obszarze
Skagerraku i Kattegatu. Jego pierwszą i jedyną akcją bojową być
udział w bitwie jutlandzkiej, gdzie jego grupa pełniła rolę osłony
niemieckich krążowników liniowych, dowodzonych przez Hippera. Cztery
lekkie krążowniki (dwa wspomniane już oraz Elbnig i Pillau)
jako pierwsze nawiązały kontakt bojowy z krążownikami Royal Navy,
uszkadzając HMS Chester, krótko później dostając się jednak
pod ogień krążowników liniowych Hooda. Wtedy to pocisk z
HMS Invincible trafił w maszynownię Wiesbadena, całkowicie
pozbawiając okręt mocy. Od tego momentu unieruchomiony krążownik
stał się swoistym punktem odniesienia dla manewrujących wkoło niego
flot i jest w części opisów bitwy jutlandzkiej silnie kojarzony
z tak zwanym "burzliwym zakątkiem" ( windy corner)
tej fazy starcia, czyli spotkania głównych sił obu stron, które
włożyły sporo wysiłku w uratowanie jego załogi (Kaiserliche Marine)
albo dobicie pozornie łatwej zdobyczy (Royal Navy). W pierwszym
rzędzie stał się obiektem zainteresowania niszczyciela HMS Onslow,
który zdołał nawet ulokować torpedę w burcie krążownika, nie była
to wszakże rana śmiertelna.
|
Kartka pocztowa ze zdjęciem SMS Wiesbaden
Picture: Akpool.co.uk
|
Wojenna kartka pocztowa (1916) z rysunkiem
SMS Wiesbaden
Picture: Akpool.co.uk
|
Niemal równocześnie Wiesbaden dostał
się pod ogień brytyjskich lekkich krążowników, zaś niemieckie drednoty
otrzymały rozkaz osłaniania uszkodzonego okrętu ogniem swoich dział
przed wszystkimi chętnymi, aby go dobić. Krótko później doprowadziło
to do ciężkiego uszkodzenia
HMS Warrior i zatopienia
HMS Defence. Wiesbaden zaś nadal unosił się na wodzie
i wystrzelił nawet w tej fazie bitwy swoje torpedy, w nic wszakże
nie trafiając. Około 20:00 niemieckie torpedowce podjęły próbę dotarcia
doń dla zdjęcia załogi, ale ogień brytyjski skutecznie im to uniemożliwił.
Krótko później obie floty oddaliły się i zniknęły w dymach i ciemnościach
i nikomu nie udało się, mimo prób, odszukać więcej Wiesbadena.
Osamotniony krążownik zatonął ostatecznie w nocy, gdzieś między
1:45 a 2:45. Spośród kilkudziesięciu osób, które zdołały opuścić
pokład, ostatecznie ocalała tylko jedna, podniesiona z wody następnego
dnia przez norweski parowiec. Wśród 589 poległych znalazł się też
pisarz i poeta marynistyczny Johann Kinau, publikujący pod pseudonimem
Gorch Fock - i to na jego cześć niemiecka marynarka wojenna nazwała
później dwa swoje szkolne żaglowce, z których starszy istnieje do
dzisiaj jako muzeum, nowszy zaś, zbudowany w 1958 roku, nadal jest
czynną i dość znaną jednostką.
|
|
l
|
|
Sonarowy obraz wraku SMS Wiesbaden (dziób
skierowany jest w lewo)
Picture: McCartney/JD-Contractor
|
Wrak krążownika został oficjalnie zlokalizowany
po raz pierwszy w 1983 roku przez nurków Deutsche Marine w ramach
rutynowych ćwiczeń. Zabrali oni wtedy z dołu pokrywę włazu jaki
pamiątkę, która trafiła następnie do muzeum wraków w Cuxhaven. Wedle
niektórych relacji miały zostać usunięte wówczas także i śruby,
jednak niemieckie źródła zaprzeczają temu i wiążą ich zniknięcie
z działalności złomiarzy w znacznie wcześniejszych latach. Wiadomo,
że w 2009 i 2010 miały miejsce dwie całkiem prywatne wyprawy do
wraku (w tym jedna norweska), w 2011 zaś kolejna niemiecka, niemniej
najwięcej materiałów dostarczyła jak dotąd praca ekipy z udziałem
Innesa McCartneya w 2015 roku. Sporządzone wówczas obrazy sonarowe
potwierdziły, iż wrak krążownika spoczywa stępką do góry na głębokości
od 40 do 52 metrów. Pole szczątków wkoło jest bardzo ograniczone,
co sugeruje szybkie zatonięcie bez eksplozji na pokładzie. Odcinek
dziobowy zapadł się częściowo (zapewne przez to, że jako pierwszy
uderzył o dno), podobnie jak i zakończenie rufy, niemniej większość
stuletniego z okładem kadłuba wydaje się być w całkiem dobrym stanie.
|
|
l
|
|
|
Wraki bitwy jutlandzkiej
Rozegrana w dniach 31 maja - 1 czerwca 1916 roku w pobliżu duńskiego
wybrzeża Jutlandii bitwa była największym w historii spotkaniem
bojowym ciężkich okrętów artyleryjskich, drednotów i krążowników
liniowych. Przez wielu uważana do dziś za nierozstrzygniętą, kosztowała
jednak życie blisko dziewięciu tysięcy ludzi i zakończyła się zatopieniem
25 jednostek, wśród których znalazły się 4 krążowniki liniowe, 1
predrednot, 3 krążowniki pancerne i 4 lekkie krążowniki. Wraki tych
okrętów znajdują się nadal w różnym stanie zachowania na dnie Morza
Północnego.
|
|
l
|
SMS Wiesbaden w Wikipedii
"Windy corner" w trakcie bitwie jutlandzkiej: British
Battles
Informacja o identyfikacji wraku Wiesbadena w 2010 roku: No
Limits Diving
Film z zejścia do wraku SMS Wiesbaden w 2011 roku: Spiegel
Online
Innes McCartney, Jutland 1916 - The Archeology of the Naval Battlefield,
Bloomsbury Publishing Plc, London 2016
|
l |
Copyright © 2019
by Estraven
|