RN Giuseppe Garibaldi (1899)
l
 
Indeks

Aktualnosci
Capital Ships

Nieco historii
Utracone K

Aboukir
Adm. Graf Spee
Adm. Nachimow
Alb. da Barbiano
Alb. da Giussano
Alm. Oquendo
Amphion
Argyll
Armando Diaz
Ashigara
Astoria
Atlanta
Black Prince
Blas de Lezo
Blücher (1908)
Blücher (1937)
Bremen
Brummer
Canberra
Card. Cisneros
Cassandra
Cezare Rossarol
Charleston
Charybdis
Chokai
Cöln (1909)
Cöln (1916)
Cressy
Cristóbal Colón
Curacoa
Curlew
Czerw. Ukraina
Defence
De Ruyter
Dmitrij Donskoj
Dragon
Drake
Dresden (1907)
Dresden (1917)
Durban
Edinburgh
Elbing
Emden
Exeter
Falmouth
Frankfurt
Frauenlob
Friedrich Carl
Furutaka
G. d. Bande Nere
Gius. Garibaldi
Haguro
Hampshire
Helena
Hermes
Hogue
Houston
Huron
Indianapolis
Infanta M. Teresa
Java
Jingyuan
Jintsu
Juneau
Kaiser Joseph I
Karlsruhe
Kinu
Kléber
Komintern
Königsberg
Krasnyj Kawkaz
Kuma
Kumano
Ladoga
Maine
Mainz
Manchester
Maya
Midilli
Mogami
München
Nachi
Neptune
Northampton
Nürnberg (1916)
Pallada
Pathfinder
Penguin
Perth
Pioneer
Prinz Adalbert
Prinz Eugen
Quincy
Raleigh
Rochester
Rostock
Sakawa
San Diego
Scharnhorst
Schurz
Strasbourg II
Sydney
Thames
Undine
Vincennes
Vizcaya
Warrior
Wiesbaden
Wilkes-Barre
Zenta
Zhiyuan

Położenie stępki 08.06.1898
Wodowanie 29.06.1899
W służbie od 01.01.1901
Modernizacje -
Zatopiony 18.07.1915
Typ Giuseppe Garibaldi, liczba jednostek w typie 10
Wyporność 7 300, pełna 8 100 ts
Wymiary d-111,8 s-18,2 z-7,3 m
Uzbrojenie 1x254, 1x203, 14x152, 10x76, 6x47 mm
Pancerz pb 150-80, pp 38 mm
Prędkość maks. 19 w
Załoga 555

l

Krążownik pancerny Giusepe Garibaldi
Picture: VHU Praha
Typ Giusepe Garibaldi reprezentował nową jakość pośród budowanych we Włoszech krążowników pancernych, a reprezentował ich trzecią serię. Jako pierwszy otrzymał na dziobie i na rufie wieże artyleryjskie z działami większego kalibru, będące uzupełnieniem dział kazamatowych, znajdujących się na śródokręciu. Wcześniejszy typ Vettor Pisani też posiadał wprawdzie działa na rufie i dziobie, ale były one mniejszego kalibru, niż główne uzbrojenie okrętu - 120 wobec 152 mm - i pełniły funkcję pomocniczą. Oznaczało to postawienie, jak w dawnych czasach, na salwę burtową, co kłóciło się z nowymi koncepcjami walki manewrowej i było sposobem ustawienia uzbrojenia, który odchodził już do lamusa.

Pierwszy Giuseppe Garibaldi, budowany dla Regia Marina jako wiodący okręt typu, został 1895 roku, jeszcze przed ukończeniem, sprzedany Argentynie, gdzie służył jako ARA Garibaldi. Kolejne dwa tej samej planowanej nazwy także trafiły za granicę: do Hiszpanii ( Cristóbal Colón) i do Argentyny (ARA Pueyrredón). Regia Marina otrzymała swojego Giuseppe Garibaldiego dopiero za czwartym podejściem. Była to na owe czasy unikatowa seria krążowników, gdyż stocznia z Genui budowała je programowo również na eksport, dzięki czemu trafiły do flot aż czterech krajów, przy czym stracone w walce zostały tylko dwa z nich: Cristóbal Colón i Giuseppe Garibaldi. Jako pierwsza zakupiła dwa z nich Japonia, cztery zamówiła Argentyna, zaś włoska marynarka wojenna poprzestała na trzech. Hiszpania, nabywszy jeden, zamierzała pozyskać jeszcze kolejny, ale pogarszająca się kondycja gospodarki tego kraju sprawiła, że do realizacji zamówienia nie doszło.


Wodowanie krążownika Giuseppe Garibaldi
Picture: Agenzia Bozzo
Budowane dla tak różnych odbiorców i na przestrzeni dziesięciu lat okręty różniły się nieco między uzbrojeniem, wyposażeniem i nawet w niewielkim stopniu wymiarami. Zasadniczy projekt przewidywał użycie w roli artylerii głównej dwóch dział kalibru 254 mm, osadzonych w jednodziałowych wieżach, niemniej niektóre jednostki otrzymały działa 203 mm, i to w dwóch wariantach: z jedną zachowaną oryginalną wieżą oraz dwoma nowymi wieżami, każdą z dwoma działami mniejszego kalibru. We Włoszech typ zakończył służbę w 1930 roku (gdy posłano na złom krążownik Francesco Ferruccio), w Japonii zaś w latach dwudziestych, chociaż oba rozbrojone okręty dotrwały do czasu II wojny światowej. Jeden (Kasuga) zatonął w jej tracie i wydobyty trafił na złom, drugi zaś (Nisshin) został w 1942 roku spożytkowany jako holowany cel dla dział pancernika Yamato (w roli holownika wystąpił pancernik Mutsu). Najdłuższy żywot miały jednostki argentyńskie, z których ostatnia, ARA Pueyrredón, została skreślona ze stanu floty dopiero w 1954 roku.
l


Krążownik pancerny Giuseppe Garbaldi, Genua 1905
Picture: Agenzia Bozzo

Kariera krążownika nie zaczęła się najszczęśliwiej, gdyż podczas prób siłowni doszło na na nim do wybuchu dwóch kotłów (z jedną ofiarą śmiertelną). Naprawa uszkodzeń wydłużyła nieznacznie prace nad okrętem, który po wejściu do służby wybrał się w rejs po portach Morza Śródziemnego, powtórzony w większym wymiarze w następnym roku. W pierwszej akcji, poniekąd bojowej, wziął udział w 1905 roku (gdy międzynarodowe siły próbowały wywrzeć wpływ na Imperium Osmańskie w kwestii uregulowania długów wobec państw europejskich), wspierając siły okupujące Lemnos i Mitylenę. Gdy w 1911 doszło do wybuchu wojny włosko-tureckiej, wziął udział w walkach, najpierw ostrzeliwując Trypolis, w następnym zaś roku Bejrut oraz fortyfikacje dardanelskie. Zaraz po tym konflikcie został przesunięty do Albanii (skąd miał nadzorować rozwój spraw w Czarnogórze), potem zaś do Bengazi, wiosną 1914 roku powracając do kraju.


Propagandowa pocztówka, przedstawiająca zatopienie krążownika
Picture: Histarmar

Gdy Italia włączyła się do I wojny światowej (a stało się to dopiero w maju 1915 roku), Giuseppe Garibaldi stacjonował w Brindisi, należąc do 5. Dywizjonu Krążowników, którego obszarem działania był Adriatyk. Pierwszą akcję przeprowadził 5 czerwca, ostrzeliwując linię kolejową w pobliżu Ragusy (obecnie Dubrownika). 17 czerwca wyszedł ponownie w morze, z rozkazem powtórzenia akcji niemal w tym samym rejonie. Krótko po rozpoczęciu ostrzału, o czwartej nad ranem, został trafiony jedną torpedą, odpaloną z austro-węgierskiego okrętu podwodnego U-4. Eksplozja otworzyła poszycie na prawej burcie w rejonie tylnej kotłowni i krążownik zatonął w przeciągu kilku minut, niemniej załoga zdążyła w większości opuścić jednostkę. Zginęło 53 ludzi wobec 525 podniesionych z wody przez towarzyszące dywizjonowi kontrtorpedowce.
l
Wrak krążownika został zlokalizowany po raz pierwszy w 2008 roku przez czeską ekspedycję, która wszakże działała bez stosownych pozwoleń, zaś śmierć jednego z nurków dodatkowo skomplikowała jej położenie. Ostatecznie grupa ta została wówczas wydalona z Chorwacji. Badanie wraku odbyło się dopiero w listopadzie następnego roku w wykonaniu grupy nurków z zagrzebskiego klubu Dragor Lux. Przeprowadzili oni szereg zejść na dół, później jeszcze porównując wykonaną dokumentację z materiałami na temat krążownika, przechowywanymi w Genui. Pozwoliło to na jednoznaczną identyfikację wraku. Kolejna wyprawa odbyła się w maju 2010 roku i miała już charakter międzynarodowy, zaś w 2012 roku Centrum Badań Podwodnych z Zagrzebia sporządziło sonarową dokumentację obszaru, na którym znajduje się wrak Garibaldiego.


Sonogram wraku Giuseppe Garibaldi
Pic: Centre for Underwater Archeology in Zadar - Submerged Heritage


Fragment wraku krążownika Giuseppe Garibaldi
Picture: I Live Under Water
Na wrak natrafiono w odległości około 23 kilometrów na południe od Dubrownika i prawie 5 kilometrów w linii prostej od brzegu. Wprawdzie wedle relacji z zatonięcia krążownika miał on pójść pod wodę na równej stępce, na dnie znalazł się w pozycji odwróconej, z lekkim przechyłem na prawą burtę. Spoczywa na głębokości 122 metrów, nie jest więc łatwym celem nurkowań. Kadłub nie pozostał w całości, główna część wraku ma 87 metrów i wznosi się na 14,8 metra ponad dno. W odległości czterdziestu siedmiu metrów w kierunku WSW znajduje się zapewne druga część kadłuba, sądząc po relacjach chorwackich nurków rufowa (podczas zejść na dół stwierdzili oni brak rufy okrętu), o długości 20 metrów. Kadłub oparł się na zmiażdżonych nadbudówkach, skutkiem czego pokład dziobowy znajduje się powyżej dna i można rzucić nań okiem. Całość jest mocno porośnięta, zaś w tylnej części oplątana dodatkowo porwanymi sieciami rybackimi.
l
Giuseppe Garibaldi w Wikipedii
Informacja prasowa o odnalezieniu wraku krążownika: Croatia Exclusive
Wrak krążownika Giuseppe Garibaldi w serwisie I LIve Under Water
Nagranie z wraku krążownika (2010): You Tube
Materiał o wraku z 2019 roku: You Tube
Relacja z identyfikacji wraku krążownika Giuseppe Garibaldi w 2009 roku: Dragor Lux
l
Copyright © 2020 by Estraven