Maya już po przebudowie na krążownik przeciwlotniczy, bez trzeciej wieży artylerii głównej; koło Tawi Tawi (Filipiny), w maju 1944 roku
Picture: World War II Database

Po wejściu do służby jednostki typu Takao utworzyły 4. Dywizjon Krążowników w ramach 2. Floty, przydzielone do Morskiego Rejonu Yokosuka, gdzie pozostały jako formacja szkolna do czasu wybuchu wojny japońsko-chińskiej w 1937 roku. Krótko później Takao i Atago trafiły do stoczni dla przebudowy. Maya jeszcze przez jakiś pełnił w trakcie tego konfliktu funkcje służebne wobec armii (głównie transportowanie oddziałów piechoty). Z początkiem grudnia 1941 roku wziął udział w ataku na Filipiny, później zaś także na żeglugę u wybrzeży Australii oraz na Holenderskie Indie Wschodnie. W drugiej połowie 1942 roku znalazł się w rejonie Guadalcanalu, biorąc udział w bitwach koło Wschodnich Wysp Salomona i bitwie koło Santa Cruz. Brał też udział w ostrzeliwaniu Henderson Field na Guadalcanalu. Nie odniósł w tym czasie poważniejszych uszkodzeń, ale i nie odnotował też większych sukcesów.

Maya w czerwcu 1943 roku
Picture: World War II Database

Dopiero po skierowaniu z początkiem 1943 roku na północ, w rejon Aleutów, zdarzyło mu się wziąć udział w jednym z ostatnich klasycznych bojów manewrowych okrętów artyleryjskich. Była to rozegrana 27 marca bitwa koło Wysp Komandorskich, gdzie cztery japońskie krążowniki (z ciężkich jeszcze Nachi, plus lekkie Abukuma i Tama) spotkały się z parą krążowników US Navy: ciężkim Salt Lake City i lekkim Richmond. Obie strony miały też po 4 niszczyciele wsparcia. W pewien sposób pozostała ona nierozstrzygnięta, gdyż żadna jednostka nie została w jej zatopiona, niemniej determinacja jednostek US Navy zmusiła zespół japoński, zdążający z zaopatrzeniem na Aleuty, do zawrócenia. Zadanie nie zostało wykonane, chociaż znacznie słabszy od obu japońskich ciężkich krążowników USS Salt Lake City mocno oberwał w tej walce. Krótko potem Maya trafił do stoczni celem przebudowy na krążownik przeciwlotniczy, co zostało zakończone w kwietniu 1944 roku. Skierowano go najpierw na FiIipiny, skąd został przesunięty do Singapuru, w październiku zaś do Brunei.

Operacja filipińska w październiku 1944 roku oznaczała kres służby dla wszystkich czterech jednostek typu Takao. Znalazły się one w zgrupowaniu admirała Kurity, idącego nieco okrężną drogą z Brunei do zatoki Leyte. Zaraz po północy 23 października zespół został namierzony radarem w przejściu Palawanu przez okręt podwodny USS Darter, działający w parze z USS Dace. O 5:24 Darter trafił co najmniej czterema torpedami ze skutkiem fatalnym Atago, do tamtego momentu jednostkę flagową zespołu. Dziesięć minut później Dace storpedował Takao, który wprawdzie nie zatonął, ale odesłany do Brunei, potem zaś do Singapuru nigdy więcej nie wyszedł o własnych siłach w morze (w październiku 1946 został zatopiony jako cel w cieśninie Malacca). Dwadzieścia dwie minuty później, o 5:56, cztery torpedy z Dartera otrzymał Maya, co skończyło się zatonięciem po dziewięciu minutach. Najdłużej wytrwał Chokai, zatopiony dwa dni później, zapewne pechowym trafieniem, podczas bitwy niedaleko wyspy Samar, w trakcie nieudanego podejścia zespołu Kurity do zatoki Leyte (i on spoczął, jak się ostatecznie okazało, na skraju Rowu Filipińskiego). Z załogi krążownika Maya uratowano 769 osób, które trafiły na pokład pancernika Musashi, zatopionego następnego dnia na Morzu Sibuyan. Wraz nim zginęły jeszcze 143 osoby z krążownika Maya. Ostateczna liczba ofiar wyniosła w ten sposób 479 ludzi.

Picture: Pinterest

Zbliżenie na pierwszy i drugi poziom mostka
Picture: Navigea Ltd. RV Petrel

Wrak krążownika Maya został zlokalizowany i zidentyfikowany 19 kwietnia 2019, niemniej informacja na ten temat została opublikowana dopiero 1 lipca tego samego roku na stronie facebookowej RV Petrel. Odkrycie miało miejsce krótko po przeglądzie technicznym jednostki w jednym z portów na północ od Manili i przed dalszymi poszukiwaniami na Morzu Mindanao i na wschód od wyspy Samar. Dalsze prace były zapewne przewidziane już wówczas w grafiku i dlatego zabrakło czasu, jak podała załoga, na odszukanie wraku Atago, który powinien znajdować się w odległości około 6 mil morskich od pierwszego znaleziska. Pojawiła się jednak obietnica powrotu w tej rejon w jakiejś późniejszej chwili.

Dziobowe wieże krążownika Maya
Picture: Navigea Ltd. RV Petrel

Stan wraku krążownika Maya okazał się sporym zaskoczeniem. Znajduje się on na głębokości 1850 metrów, z główną częścią kadłuba w pozycji wyprostowanej i odłamaną przed pierwszą wieżą częścią dziobową, spoczywającą w pozycji odwróconej w lewoburtowej dziobowej ćwiartce. Poza tym uszkodzeniem zachował się on jednak w zdumiewająco dobrym stanie. Nie tylko wszystkie cztery wieże artylerii głównej znajdują się nadal na swoich miejscach, ale także cała wielka struktura przedniej nadbudówki, najbardziej imponującej ze wszystkich, jakie pojawiły się na japońskich ciężkich krążownikach, pozostała prawie nienaruszona ze wszystkimi poziomami mostka i przednim masztem włącznie. Sama rufa uległa najwyraźniej implozji, z zapadniętym obecnie pokładem (od otoczenia ostatniej wieży). Głębokość, na której znajduje się wrak nie zabezpiecza go przed postępującą w widoczny sposób korozją, niemniej jak widać jest tu już na tyle głęboko, żeby po upływie siedemdziesięciu pięciu lat nie doszło jeszcze do rozpadu stalowych konstrukcji ani bujnego obrośnięcia ich podmorską florą. Sporo za to nagromadziło się osadów, co jest zapewne cechą tej akurat części oceanu.